AA (obszar aktywny) – część wyświetlacza, na której prezentowane są treści graficzne: obrazy, tekst, elementy interfejsu. Nie obejmuje ramek, marginesów ani stref martwych. Wymiary obszaru aktywnego są kluczowe na etapie projektowania urządzenia – muszą być zgodne z otworem w obudowie lub wymiarami szybki ochronnej. W specyfikacjach parametr AA podawany jest zazwyczaj w milimetrach i określa dokładny rozmiar widocznej powierzchni roboczej. Ma to szczególne znaczenie przy dopasowywaniu wyświetlacza do wycięć w panelach frontowych, maskownicach lub szklanych osłonach.
AD Board (płytka adaptera / płytka sterująca sygnałem wideo) – moduł elektroniczny odpowiedzialny za konwersję i transmisję sygnałów wideo między źródłem obrazu (np. komputerem lub odtwarzaczem) a panelem wyświetlacza – najczęściej LCD-TFT. Umożliwia podłączenie wyświetlacza do popularnych interfejsów, takich jak HDMI, DVI, VGA czy Composite (CVBS), które nie są bezpośrednio wspierane przez matrycę. Wbudowany kontroler analizuje sygnał wejściowy i dostosowuje go do wymagań konkretnego panelu – pod względem rozdzielczości, częstotliwości odświeżania, sterowania oraz poziomów napięć. W zależności od modelu, AD Board może także oferować zarządzanie podświetleniem LED, wybór źródła sygnału, konwersję do formatów takich jak RGB, LVDS czy eDP, a także menu ekranowe (OSD). Układy tego typu są powszechnie stosowane w urządzeniach przemysłowych, medycznych, systemach Digital Signage, prototypach i modernizacji starszych rozwiązań.
AF powłoka (Anti-Fingerprint) – cienka warstwa nanoszona na powierzchnię szkła ochronnego lub panelu dotykowego, zmniejszająca widoczność odcisków palców i ułatwiająca czyszczenie. Działa poprzez redukcję napięcia powierzchniowego, co zapobiega trwałemu osadzaniu się zanieczyszczeń (np. sebum). Poprawia estetykę ekranu, zwiększa precyzję dotyku i ułatwia przesuwanie palca po powierzchni. Powłoki AF są szczególnie istotne w urządzeniach z ekranami dotykowymi, takich jak smartfony, tablety, monitory przemysłowe czy terminale informacyjne. Mogą być łączone z innymi warstwami, np. Anti-Glare (AG) lub Anti-Reflective (AR), tworząc system powłok poprawiających zarówno estetykę, jak i funkcjonalność ekranu.
AG powłoka (Anti-Glare) – warstwa nanoszona na powierzchnię szkła lub wyświetlacza w celu redukcji odbić światła z otoczenia (np. słońca, oświetlenia sufitowego, refleksów). Działa przez mikroskopijne rozpraszanie promieni, co eliminuje wyraźne refleksy i poprawia czytelność ekranu w jasnym otoczeniu. Stosowana m.in. w urządzeniach przemysłowych, medycznych, motoryzacyjnych oraz przeznaczonych do użytku zewnętrznego. Poziom rozproszenia (tzw. haze) wpływa na balans między redukcją odblasków a ostrością obrazu. Powłoki AG często łączone są z innymi warstwami, takimi jak Anti-Fingerprint (AF) czy Anti-Reflective (AR), tworząc system poprawiający widoczność i estetykę ekranu.
Air Gap – przestrzeń powietrzna w konstrukcji panelu dotykowego – termin odnoszący się do szczeliny powietrznej znajdującej się pomiędzy powierzchnią panelu dotykowego a wyświetlaczem, typowej dla technologii montażu typu Air Bonding. Przerwa ta powstaje, gdy panel dotykowy (np. szkło z warstwą sensora) jest mocowany do obudowy lub ramki bez bezpośredniego, pełnego połączenia optycznego z ekranem. Rozwiązanie to jest prostsze i tańsze w produkcji w porównaniu z optycznym bondingiem, a także ułatwia wymianę uszkodzonego szkła lub sensora. Jednocześnie obecność Air Gap może powodować większe odbicia światła, niższy kontrast oraz pogorszenie czytelności w jasnym otoczeniu, np. w słońcu. W panelach dotykowych typu air bonding odstęp ten bywa utrzymywany przy pomocy mikroodstępników (spacer dots), które zapewniają stabilną separację warstw i zapobiegają ich przypadkowemu stycznemu kontaktowi.
AM powłoka (Anti-Microbial) – powłoka nanoszona na szkło ochronne lub panel dotykowy, zawierająca substancje przeciwdrobnoustrojowe, takie jak jony srebra lub miedzi. Jej zadaniem jest ograniczenie namnażania się bakterii, grzybów i innych mikroorganizmów na powierzchni ekranu, co podnosi poziom higieny i bezpieczeństwa użytkowania. Powłoki AM są trwałe, aktywne przez cały cykl życia produktu i odporne na częste czyszczenie. Nie wpływają na jakość obrazu ani działanie dotyku. Technologia ta znajduje zastosowanie m.in. w sprzęcie medycznym, urządzeniach samoobsługowych (np. kioski, terminale), przemyśle spożywczym oraz wszędzie tam, gdzie ekrany są często dotykane i muszą spełniać podwyższone standardy higieniczne.
Anti-Newton Ring – sposoby zapobiegania powstawaniu tzw. pierścieni Newtona, czyli kolorowych, tęczowych plam i okręgów widocznych na ekranie, gdy pomiędzy szybą a folią dotykową znajduje się cienka warstwa powietrza. Efekt ten pogarsza wygląd i czytelność obrazu. Aby go wyeliminować, stosuje się np. matowe wykończenie powierzchni, mikropunkty dystansujące (spacer dots), specjalne mikrostruktury albo przezroczysty klej optyczny (OCA), który wypełnia przerwę powietrzną. Rozwiązania te są szczególnie ważne w ekranach typu air bonding, gdzie szybka ochronna nie jest na stałe sklejona z wyświetlaczem.
AS powłoka (Anti-Shatter) – technologia ochronna polegająca na zastosowaniu powłoki lub folii, która zapobiega rozsypaniu się szkła na ostre odłamki w przypadku pęknięcia. Warstwa AS utrzymuje szkło w całości, ograniczając ryzyko skaleczeń i uszkodzeń innych elementów urządzenia. Stosowana w panelach dotykowych, szybach ochronnych i obudowach wyświetlaczy wykorzystywanych w transporcie publicznym, terminalach, automatach vendingowych i sprzęcie medycznym. Może być łączona z innymi powłokami, takimi jak Anti-Fingerprint (AF), Anti-Glare (AG) czy warstwami wzmacniającymi szkło (np. szkło hartowane lub chemicznie utwardzane).
Anti-UV powłoka – powłoka zabezpieczająca szkło ochronne lub panel dotykowy przed szkodliwym promieniowaniem UV, głównie pochodzącym ze światła słonecznego. Jej zadaniem jest ograniczenie degradacji materiałów – takich jak żółknięcie, pękanie, utrata przejrzystości oraz pogorszenie właściwości optycznych i mechanicznych. Może być nanoszona bezpośrednio na szkło lub stanowić element folii ochronnej. Stosowana w aplikacjach zewnętrznych i przemysłowych, m.in. w pojazdach, biletomatach, terminalach informacyjnych czy systemach monitorujących. Dodatkowo może chronić podświetlenie LED i zmniejszać ryzyko przegrzewania matrycy LCD pod wpływem promieniowania UV.
APR (Acoustic Pulse Recognition) – rozpoznawanie impulsów akustycznych – technologia dotykowa, w której lokalizacja dotyku jest określana na podstawie analizy fal akustycznych powstających w momencie kontaktu z powierzchnią ekranu. W chwili dotknięcia (palcem, rysikiem lub innym przedmiotem) generowane są fale mechaniczne rozchodzące się po szklanej powierzchni, które są następnie wykrywane przez czujniki umieszczone na krawędziach panelu. Układ sterujący porównuje czas i charakterystykę odebranych sygnałów z wcześniej zapisaną mapą referencyjną, co pozwala precyzyjnie określić punkt dotyku. Technologia APR jest odporna na kurz, wilgoć i uszkodzenia powierzchni, a jej działanie nie jest uzależnione od przewodności obiektu dotykającego ekran, dzięki czemu może być stosowana w warunkach przemysłowych, w aplikacjach publicznych, w kioskach multimedialnych czy systemach informacyjnych, gdzie istotna jest trwałość i możliwość obsługi w rękawicach.
AR powłoka (Anti-Reflective) – powłoka nanoszona na wyświetlacz lub szkło ochronne w celu redukcji odbić światła zewnętrznego, które pogarszają widoczność ekranu. Działa na zasadzie interferencji – odpowiednio dobrana grubość i współczynnik załamania warstwy powodują, że fale świetlne znoszą się, zmniejszając intensywność refleksów. Powłoka AR poprawia czytelność obrazu w jasnym otoczeniu, np. na zewnątrz lub w silnie oświetlonych pomieszczeniach. W przeciwieństwie do warstw Anti-Glare (AG), nie rozprasza światła, dzięki czemu zachowuje wysoką ostrość obrazu – co jest kluczowe w zastosowaniach profesjonalnych, takich jak medycyna, przemysł, wojsko czy systemy nawigacyjne. AR może być stosowana samodzielnie lub jako część układu wielowarstwowego, łączonego np. z powłokami Anti-Fingerprint (AF), Anti-Glare (AG) lub warstwami hartującymi.
Backlight (podświetlenie) – zespół elementów optoelektronicznych odpowiedzialnych za generowanie światła w wyświetlaczach ciekłokrystalicznych (LCD), które same go nie emitują. Podświetlenie umieszczane jest za (w ekranach transmisyjnych) lub obok (w niektórych transfleksyjnych) matrycy i zapewnia widoczność obrazu w różnych warunkach oświetleniowych. Najczęściej stosowanym źródłem światła są diody LED, które zastąpiły wcześniej używane świetlówki CCFL. Typowy system podświetlenia obejmuje diody LED, elementy rozpraszające światło (światłowody, dyfuzory, pryzmaty) oraz warstwy odbijające i kierunkowe. W bardziej zaawansowanych konstrukcjach stosuje się local dimming, czyli strefowe sterowanie jasnością, pozwalające poprawić kontrast i zmniejszyć zużycie energii. Kluczowe parametry podświetlenia to jasność (cd/m²), równomierność, temperatura barwowa i trwałość. Odpowiednio dobrany system podświetlenia ma szczególne znaczenie w aplikacjach zewnętrznych, przemysłowych, medycznych i wojskowych, gdzie czytelność ekranu musi być zachowana niezależnie od warunków otoczenia.
Backlight Driver (sterownik podświetlenia) – układ elektroniczny odpowiedzialny za zasilanie i kontrolę pracy podświetlenia LED w wyświetlaczach LCD. Dostarcza odpowiednie napięcie i prąd do diod LED, umożliwiając precyzyjne sterowanie ich jasnością, zazwyczaj za pomocą modulacji szerokości impulsu (PWM). W zależności od konstrukcji, sterownik może obsługiwać jedną lub wiele linii zasilających (np. w systemach local dimming), działać jako osobny moduł lub być zintegrowany z innymi komponentami, takimi jak kontroler obrazu. Nowoczesne sterowniki często oferują funkcje ochronne (przed przegrzaniem, przeciążeniem, zwarciem) oraz komunikację z systemem nadrzędnym przez interfejsy I²C lub SPI. Dobór odpowiedniego drivera ma kluczowe znaczenie dla trwałości wyświetlacza, równomierności i jasności podświetlenia oraz efektywnego zarządzania energią, szczególnie w urządzeniach przenośnych, przemysłowych i pracujących w trybach wysokiej jasności.
Bad Pixel (uszkodzony pixel) – pojedynczy piksel w matrycy wyświetlacza, który nie działa prawidłowo – może być stale włączony (świecący na biało lub w kolorze), stale wyłączony (czarny) lub zablokowany na jednym subpikselu (np. tylko czerwonym). Defekty tego typu wynikają z wad materiałowych, błędów produkcyjnych lub uszkodzeń mechanicznych. Wyróżnia się m.in.: hot pixel (zawsze świecący), dead pixel (całkowicie czarny), stuck pixel (zablokowany na jednym kolorze) oraz bright/dark dot (punkt jaśniejszy lub ciemniejszy od tła). Dopuszczalna liczba i rodzaj bad pikseli zależą od producenta i norm jakościowych (np. ISO 13406-2, ISO 9241-307) – w panelach przemysłowych i medycznych często niedopuszczalne są nawet pojedyncze defekty, podczas gdy w sprzęcie konsumenckim akceptowalnych może być kilka. Uszkodzone piksele są najbardziej widoczne na jednolitym tle i mogą obniżać komfort użytkowania, choć nie zawsze oznaczają awarię wyświetlacza.
Ball Grid Array – BGA (obudowa układu scalonego typu BGA) – rodzaj obudowy układu scalonego, w której styki w postaci kulek lutowniczych rozmieszczone są w siatce na spodzie komponentu. W przeciwieństwie do tradycyjnych obudów z wyprowadzeniami po bokach (np. DIP, QFP), BGA umożliwia gęste upakowanie połączeń na niewielkiej powierzchni, co czyni ją idealną dla zaawansowanych układów, takich jak mikroprocesory, kontrolery graficzne czy pamięci. Zapewnia niski opór elektryczny, dobrą przewodność cieplną i wysoką niezawodność. Ze względu na brak dostępu do połączeń po montażu, diagnostyka i serwisowanie wymagają precyzyjnego sprzętu, np. inspekcji rentgenowskiej, i lutowania rozpływowego (reflow soldering). Obudowy BGA są powszechnie stosowane w elektronice mobilnej, komputerach przemysłowych i urządzeniach, gdzie liczy się miniaturyzacja, wydajność cieplna i niezawodność.
Bezramkowy wyświetlacz (Bezel-Less Display) – typ wyświetlacza, w którym ramka wokół aktywnego obszaru została zredukowana do minimum lub całkowicie usunięta. Umożliwia to maksymalne wykorzystanie przedniego panelu urządzenia, zwiększenie powierzchni roboczej przy zachowaniu kompaktowych wymiarów oraz poprawę wrażeń wizualnych. Wyświetlacze bezramkowe są powszechnie stosowane w urządzeniach konsumenckich, takich jak smartfony, laptopy, monitory i telewizory. W celu uzyskania efektu bezramkowości producenci stosują cienkie warstwy ochronne (np. szkło edge-to-edge), zaawansowane techniki montażu oraz specjalne systemy uszczelnień w wersjach przemysłowych. Tego typu konstrukcje mogą być bardziej podatne na uszkodzenia i trudniejsze w integracji, dlatego wymagają odpowiednio zaprojektowanej obudowy i dodatkowych zabezpieczeń.
Bonding – proces łączenia panelu dotykowego lub ochronnego szkła z modułem wyświetlacza LCD/OLED w celu poprawy parametrów optycznych, wytrzymałości oraz odporności na warunki zewnętrzne. Zastosowanie bondingów pozwala ograniczyć odbicia światła, zwiększyć kontrast i czytelność ekranu, a także zabezpieczyć delikatne elementy wyświetlacza przed kurzem, wilgocią czy uszkodzeniami mechanicznymi. Wyróżnia się dwa główne typy technologii bondingowych:
• Air Bonding – warstwy są montowane z niewielką przestrzenią powietrzną pomiędzy nimi. Technologia ta jest prostsza i tańsza w produkcji, ale powoduje większe odbicia światła i może pogarszać widoczność obrazu w jasnym otoczeniu (np. na zewnątrz). Używana głównie w ekranach konsumenckich i tam, gdzie koszt jest kluczowy.
• Optical Bonding – przestrzeń między panelem dotykowym a ekranem jest w całości wypełniona specjalnym, przezroczystym klejem (OCA – Optically Clear Adhesive). Eliminuje to warstwę powietrza, co znacząco poprawia kontrast i widoczność nawet w intensywnym świetle słonecznym. Dodatkowo zwiększa odporność mechaniczną wyświetlacza, poprawia sztywność konstrukcji i zmniejsza ryzyko parowania lub powstawania kondensatu wewnątrz ekranu.
Chip-on-Film (COF) – układ scalony na folii elastycznej – Technologia montażu, w której mikroczip (np. kontroler wyświetlacza) osadzany jest bezpośrednio na cienkiej, elastycznej taśmie z tworzywa sztucznego, najczęściej poliimidu. Rozwiązanie to pozwala zmniejszyć rozmiar komponentów, ograniczyć liczbę połączeń i zwiększyć elastyczność układu, co jest szczególnie przydatne w konstrukcjach o ograniczonej przestrzeni lub wymagających giętkich połączeń. COF umożliwia szybki transfer sygnału z kontrolera do matrycy i jest stosowane w nowoczesnych ekranach LCD-TFT, OLED oraz panelach o wysokiej rozdzielczości, gdzie liczy się smukłość konstrukcji i integracja. Taśma z chipem jest przyklejana lub przygrzewana do krawędzi szklanego wyświetlacza, eliminując potrzebę stosowania osobnych płytek PCB i złączy. Technologia COF współpracuje z interfejsami takimi jak RGB, MIPI DSI czy LVDS, oferując dużą przepustowość sygnału i niski profil mechaniczny. Znajduje zastosowanie m.in. w smartfonach, tabletach, laptopach i sprzęcie medycznym.
Chip-on-Glass (COG) – układ scalony na szkle – Technologia montażu, w której mikroczip, najczęściej sterownik wyświetlacza, osadzany jest bezpośrednio na powierzchni szklanej matrycy LCD. Zamiast stosowania oddzielnej płytki PCB, układ jest mocowany i łączony elektrycznie z przezroczystymi ścieżkami przewodzącymi na szkle, co pozwala zmniejszyć rozmiar urządzenia i uprościć jego konstrukcję. COG redukuje liczbę elementów pośrednich, obniża wysokość modułu i zmniejsza liczbę potencjalnych punktów awarii. Zintegrowanie układu sterującego z matrycą skraca ścieżki sygnałowe, poprawiając stabilność i jakość transmisji. Technologia COG znajduje zastosowanie w cienkich wyświetlaczach LCD-TFT o niewielkiej przekątnej, wykorzystywanych m.in. w zegarkach elektronicznych, kalkulatorach, terminalach HMI i przenośnych urządzeniach medycznych.
Color Depth (Bit Depth) – głębia kolorów – Parametr określający liczbę bitów przypadających na każdy piksel wyświetlacza, wpływający bezpośrednio na liczbę możliwych do odwzorowania kolorów. Im wyższa głębia bitowa, tym bardziej płynne przejścia tonalne i większa szczegółowość obrazu. Przykładowo, matryca 6-bitowa wyświetla do 262 tys. kolorów, a 8-bitowa ponad 16 milionów. Wyższa głębia kolorów jest istotna w zastosowaniach wymagających precyzyjnego odwzorowania detali, takich jak sprzęt medyczny, graficzny, fotograficzny czy profesjonalne monitory. Parametr ten wpływa także na obsługę treści HDR (High Dynamic Range), które wymagają co najmniej 10-bitowego przetwarzania obrazu. Głębia kolorów to jeden z czynników jakości obrazu, obok kontrastu, jasności i odwzorowania przestrzeni barw (color gamut).
Color Gamut (NTSC / AdobeRGB / sRGB) – przestrzeń barw – zakres kolorów, które wyświetlacz może odwzorować w porównaniu do pełnego spektrum widzialnego światła. Różne standardy, takie jak sRGB, AdobeRGB czy NTSC, definiują konkretne zestawy kolorów stosowane w różnych branżach. sRGB to powszechnie używany standard w elektronice użytkowej i Internecie, AdobeRGB obejmuje szerszy zakres barw i znajduje zastosowanie w grafice i druku, a NTSC, choć opracowany dla telewizji analogowej, nadal służy jako punkt odniesienia przy porównywaniu pokrycia gamutu. Im większy procent pokrycia danej przestrzeni (np. 100% sRGB lub 90% AdobeRGB), tym wierniejsze odwzorowanie kolorów. Color gamut ma kluczowe znaczenie w zastosowaniach profesjonalnych, takich jak edycja zdjęć, projektowanie graficzne czy obrazowanie medyczne, gdzie istotna jest zgodność kolorystyczna i precyzja obrazu.
Conformal Coating – cienka, przezroczysta warstwa ochronna nakładana na płytki PCB i elementy elektroniczne, która zabezpiecza je przed wilgocią, pyłem, korozją, wibracjami czy zanieczyszczeniami. Dzięki temu układy mogą niezawodnie pracować nawet w trudnych warunkach środowiskowych (np. w przemyśle, motoryzacji, lotnictwie czy wojsku). Do powlekania używa się najczęściej lakierów akrylowych, silikonowych, poliuretanowych lub epoksydowych, nanoszonych metodą natryskową, zanurzeniową albo selektywną. Conformal Coating zwiększa trwałość elektroniki i chroni ją przed uszkodzeniami związanymi z warunkami otoczenia.
DFSTN (Double Film Super-Twisted Nematic) – technologia wyświetlaczy LCD będąca rozwinięciem matrycy STN, wykorzystująca dwie folie kompensacyjne w celu poprawy parametrów optycznych. Zastosowanie podwójnego kompensatora fazowego zwiększa kontrast, redukuje niepożądane zabarwienia (np. żółtozielone lub niebieskofioletowe) i poprawia czytelność, szczególnie w zakresie czerni, bieli i konturów znaków. DFSTN znajduje zastosowanie w urządzeniach przenośnych, licznikach, zegarach i interfejsach HMI, zwłaszcza tam, gdzie istotna jest energooszczędność, niewielki rozmiar i długa praca na baterii. To ekonomiczna alternatywa dla matryc TFT w aplikacjach niewymagających wyświetlania pełnokolorowego lub wideo.
Digital Input/Output (DIO, cyfrowe wejścia/wyjścia) – sygnały logiczne wykorzystywane w urządzeniach elektronicznych do odbierania (DI) lub wysyłania (DO) informacji binarnych. Wejścia cyfrowe umożliwiają odbiór sygnałów z przycisków, czujników czy przekaźników, a wyjścia służą do sterowania komponentami takimi jak LED-y, przekaźniki czy sygnalizatory. Sygnały DIO operują na dwóch stanach logicznych: wysokim (np. 3,3 V lub 5 V) i niskim (0 V). W systemach wyświetlających DIO może być używane do sterowania podświetleniem, obsługi czujników, przycisków lub paneli dotykowych. Cyfrowe wejścia/wyjścia są standardowym interfejsem w mikrokontrolerach, komputerach przemysłowych, PLC oraz systemach embedded i HMI, dzięki czemu stanowią podstawowe narzędzie komunikacji z otoczeniem w aplikacjach automatyki i elektroniki użytkowej.
Digital Signage (cyfrowa prezentacja treści) – system wyświetlania treści wizualnych, takich jak reklamy, informacje, komunikaty lub multimedia, na ekranach LCD, LED, projektorach lub panelach interaktywnych. Umożliwia centralne i zdalne zarządzanie materiałami, planowanie harmonogramów emisji oraz integrację z innymi systemami, np. pogodowymi, kolejkowymi czy sprzedażowymi. Stosowany w handlu, transporcie, gastronomii, hotelarstwie, sektorze publicznym i przestrzeniach komercyjnych. Digital Signage zwiększa skuteczność komunikacji wizualnej dzięki dynamicznym treściom i możliwościom interakcji (np. z użyciem dotyku, sensorów lub kamer). Rozwiązania tego typu wymagają ekranów przystosowanych do pracy ciągłej (np. 24/7) oraz odpowiednio dobranej infrastruktury sprzętowo-programowej. Więcej o zastosowaniach i technologii Digital Signage w branży wyświetlaczy można znaleźć w sekcji Digital Signage na stronie Unisystem.
Display Initialization / Boot Sequence – (inicjalizacja i sekwencja startowa wyświetlacza) – Zestaw procedur uruchamianych po włączeniu zasilania, niezbędnych do prawidłowego działania wyświetlacza. Obejmuje konfigurację kontrolera oraz przesłanie komend inicjalizacyjnych definiujących parametry obrazu – takie jak rozdzielczość, orientacja, tryb transmisji (RGB, LVDS, MIPI DSI), timing sygnałów, gamma, jasność i napięcia. Proces ten wymaga zachowania odpowiedniej kolejności działań, w tym poprawnego włączenia zasilania matrycy, podświetlenia i rozpoczęcia transmisji danych. Sekwencja może być realizowana sprzętowo (np. przez mikrokontroler) lub programowo, w zależności od konstrukcji systemu. Nieprawidłowa inicjalizacja skutkuje brakiem obrazu, zakłóceniami, błędami kolorów lub nieprawidłowym działaniem panelu dotykowego. Poprawna sekwencja startowa ma kluczowe znaczenie dla stabilności i niezawodności systemu.
Double Sided Adhesive Tape (DSA) – taśma klejąca dwustronna – Cienka taśma techniczna z klejem po obu stronach, stosowana do montażu komponentów elektronicznych – głównie przy integracji wyświetlaczy z panelami dotykowymi, szkłem ochronnym (cover glass) lub obudową urządzenia. Zapewnia trwałe, elastyczne i równomierne połączenie warstw, umożliwiając szybki montaż bez użycia śrub, klipsów czy klejów ciekłych. DSA występuje w różnych grubościach i twardościach, z klejami o zróżnicowanej przyczepności i odporności na wilgoć, temperaturę czy starzenie. W technice wyświetlaczy wykorzystywana jest m.in. do mocowania ramek, łączenia warstw w konstrukcjach bondingowych (np. Air Bonding) oraz jako element uszczelniający chroniący przed kurzem i wilgocią. Właściwy dobór taśmy DSA wpływa na trwałość mechaniczną, odporność na drgania i zmiany temperatury oraz estetykę gotowego produktu.
EDID (Extended Display Identification Data) – rozszerzone dane identyfikacyjne wyświetlacza – Zestaw informacji zapisanych w pamięci EEPROM wbudowanej w wyświetlacz, umożliwiający automatyczne rozpoznanie jego parametrów przez urządzenie źródłowe (np. komputer, sterownik graficzny, system embedded). EDID zawiera m.in. natywną rozdzielczość, maksymalną częstotliwość odświeżania, preferowane tryby obrazu, typ złącza (HDMI, VGA, DVI), głębię kolorów, identyfikator producenta oraz numer seryjny. Informacje te są odczytywane przez magistralę DDC (Display Data Channel), co pozwala na automatyczne dopasowanie ustawień obrazu bez ingerencji użytkownika. Poprawna obsługa EDID eliminuje problemy z rozdzielczością, zniekształceniami obrazu czy brakiem sygnału, a w systemach z wyświetlaczami przemysłowymi ma kluczowe znaczenie dla kompatybilności i niezawodności działania.
eDP (Embedded DisplayPort) – zintegrowany interfejs DisplayPort – standard przesyłu sygnału wideo opracowany przez VESA, stosowany głównie do połączenia kontrolera graficznego z wbudowanym wyświetlaczem w urządzeniach takich jak laptopy, monitory all-in-one, komputery przemysłowe czy panele HMI. W porównaniu z klasycznym DisplayPort, eDP został zoptymalizowany pod kątem integracji wewnątrz urządzeń – wykorzystuje mniejszą liczbę przewodów, obsługuje tryby niskiego poboru mocy, regulację częstotliwości odświeżania (Panel Self Refresh) oraz dynamiczną kontrolę podświetlenia, co przekłada się na mniejsze zużycie energii i cieńsze konstrukcje. Standard eDP umożliwia przesyłanie obrazu o bardzo wysokiej rozdzielczości oraz głębi kolorów, wspiera również funkcje HDR i szybkie odświeżanie, co czyni go powszechnym wyborem w nowoczesnych wyświetlaczach TFT LCD i OLED, gdzie liczy się wysoka jakość obrazu, energooszczędność i smukłość modułu.
EMC (ElectroMagnetic Compatibility) – kompatybilność elektromagnetyczna – Zdolność urządzenia elektronicznego do prawidłowego działania w środowisku elektromagnetycznym – bez zakłócania innych urządzeń i bez wpływu zakłóceń zewnętrznych na własną pracę. EMC obejmuje zarówno emisję zakłóceń (EMI), jak i odporność na nie (EMS – Electromagnetic Susceptibility). W przypadku wyświetlaczy i systemów sterujących oznacza to konieczność ograniczenia zakłóceń generowanych przez podświetlenie LED, sygnały taktujące czy transmisje danych (np. LVDS, MIPI), a także zapewnienia odporności na impulsy, wyładowania elektrostatyczne i szumy pochodzące z otoczenia. Normy, takie jak IEC 61000 czy EN 61000, definiują wymagania i procedury testowe, które urządzenia muszą spełnić, by zostać dopuszczone do obrotu. EMC ma kluczowe znaczenie w branżach, gdzie liczy się niezawodność i bezpieczeństwo – m.in. w przemyśle, medycynie, transporcie i kolejnictwie.
Embedded MultiMedia Card (eMMC) – wbudowana karta pamięci MMC – Zintegrowany układ pamięci flash oparty na standardzie MultiMediaCard, zawierający moduł NAND oraz kontroler zarządzający operacjami odczytu, zapisu i korekcji błędów. Montowana bezpośrednio na płytce PCB (zazwyczaj w obudowie BGA), eMMC pełni rolę głównej pamięci masowej w wielu urządzeniach – od smartfonów i tabletów, po systemy infotainment, komputery przemysłowe i panele HMI. Dzięki kompaktowym rozmiarom, niskim kosztom i łatwej integracji z procesorem (przez magistralę MMC), stanowi popularną alternatywę dla kart SD czy zewnętrznych pamięci SSD. Wbudowany kontroler odciąża procesor główny z obsługi pamięci, co upraszcza projektowanie i zwiększa niezawodność systemu. Choć eMMC ustępuje nowocześniejszym rozwiązaniom, takim jak UFS, nadal pozostaje standardem w aplikacjach, gdzie kluczowe są przewidywalność, trwałość i stabilność działania.
Embedded Video Engine (EVE) – zintegrowany silnik graficzny – rodzina układów graficznych firmy FTDI, zaprojektowanych z myślą o uproszczeniu obsługi wyświetlaczy graficznych, paneli dotykowych i dźwięku w urządzeniach embedded. EVE integruje w jednym chipie kontroler obrazu, interfejs dotykowy i generator dźwięku, eliminując potrzebę stosowania zewnętrznego procesora graficznego czy systemu operacyjnego. Programowanie odbywa się za pomocą prostego języka poleceń graficznych (np. rysowanie przycisków, pasków postępu, czcionek), co obniża wymagania sprzętowe i skraca czas wdrożenia. Układy z serii FT8xx (np. FT812, FT813) obsługują różne typy wyświetlaczy TFT (np. RGB 18-bit) oraz popularne interfejsy komunikacyjne, takie jak SPI, QSPI i I²C. EVE znajduje zastosowanie w panelach sterujących maszyn, urządzeniach medycznych, automatyce budynkowej i systemach infotainment – wszędzie tam, gdzie liczy się szybka integracja, niski pobór mocy i nowoczesny interfejs HMI.
EMI (Electromagnetic Interference) – zakłócenia elektromagnetyczne – niepożądane zakłócenia elektromagnetyczne, które mogą wpływać na poprawne działanie urządzeń elektronicznych. Pochodzą one zwykle z innych źródeł promieniowania – takich jak zasilacze, silniki, transformatory, linie transmisyjne czy urządzenia bezprzewodowe – i mogą przenosić się drogą przewodzoną lub promieniowaną. W kontekście wyświetlaczy elektronicznych (LCD, OLED, TFT) i paneli dotykowych EMI może prowadzić do migotania obrazu, zniekształceń grafiki, niestabilności pracy układów dotykowych, a nawet całkowitej utraty funkcjonalności. Dlatego w projektowaniu nowoczesnych urządzeń stosuje się liczne środki redukujące emisję zakłóceń i zwiększające odporność na nie, np. ekranowanie (EMI shielding), filtry EMI, odpowiednie prowadzenie masy, separację galwaniczną czy projektowanie płytek PCB zgodnie z normami EMC. Eliminacja EMI ma kluczowe znaczenie w aplikacjach przemysłowych, medycznych i militarnych, gdzie wymagana jest niezawodność, bezpieczeństwo i zgodność z rygorystycznymi normami, takimi jak IEC 61000 czy EN 61000.
EMI Shielding (ekranowanie elektromagnatyczne) – technika ochrony urządzeń elektronicznych przed zakłóceniami elektromagnetycznymi (EMI) poprzez stosowanie specjalnych materiałów lub struktur blokujących promieniowanie. W praktyce oznacza to fizyczną barierę – najczęściej w postaci metalowych obudów, folii przewodzących, siatek lub powłok przewodzących – które pochłaniają lub odbijają niepożądane sygnały, zapobiegając ich przedostawaniu się do wnętrza lub na zewnątrz urządzenia. W przypadku wyświetlaczy i paneli dotykowych ekranowanie chroni czułe komponenty (np. kontrolery dotyku, układy przetwarzania obrazu) przed interferencją z innych elementów systemu, takich jak zasilacze impulsowe, anteny czy magistrale komunikacyjne. Stosuje się je także w kablach transmisyjnych (np. LVDS, HDMI) oraz wokół komponentów o dużej emisji zakłóceń. EMI Shielding ma szczególne znaczenie w urządzeniach przemysłowych, medycznych, motoryzacyjnych i kolejowych, gdzie zakłócenia elektromagnetyczne mogą prowadzić do błędów działania lub zagrożeń dla użytkowników. Poprawne ekranowanie jest jednym z podstawowych wymogów spełnienia norm kompatybilności elektromagnetycznej (EMC).
EN 50155 – europejska norma określająca wymagania techniczne i środowiskowe dla elektronicznych urządzeń pokładowych stosowanych w pojazdach szynowych, takich jak pociągi, tramwaje, metro czy lokomotywy. Obejmuje kluczowe aspekty niezawodności i bezpieczeństwa pracy w trudnych warunkach eksploatacyjnych typowych dla sektora kolejowego. Norma definiuje m.in. dopuszczalne zakresy temperatury pracy i składowania (np. od –40°C do +85°C), odporność na wibracje, wstrząsy, zakłócenia elektromagnetyczne (EMC), wilgotność, niestabilność zasilania (wahania, zaniki napięcia), a także wymagania dotyczące cyklu życia komponentów i ich serwisowalności. Celem EN 50155 jest ujednolicenie standardów jakości i bezpieczeństwa systemów elektronicznych stosowanych w transporcie szynowym – takich jak panele HMI, systemy informacji pasażerskiej, sterowniki, rejestratory czy komputery pokładowe. Urządzenia zgodne z tą normą muszą wykazywać się odpornością mechaniczną, stabilnością parametrów w czasie oraz niezawodną pracą w zmiennych warunkach środowiskowych.
EN 61000 – zbiorcze oznaczenie serii europejskich norm (odpowiednik międzynarodowej normy IEC 61000), które definiują wymagania oraz metody testowe w zakresie kompatybilności elektromagnetycznej (EMC) urządzeń elektronicznych. Obejmuje to zarówno ograniczenie emisji zakłóceń (EMI), jak i odporność na zakłócenia zewnętrzne (EMS). W skład serii wchodzą m.in.:
– EN 61000-4-2 – odporność na wyładowania elektrostatyczne (ESD),
– EN 61000-4-3 – odporność na promieniowane zakłócenia radiowe,
– EN 61000-4-4 – odporność na szybkie impulsy elektryczne (EFT),
– EN 61000-6-1 / -6-2 – normy dla środowisk przemysłowych,
– EN 61000-6-3 / -6-4 – normy dla środowisk mieszkalnych i komercyjnych.
Przestrzeganie tych norm jest obowiązkowe dla producentów urządzeń elektronicznych wprowadzanych na rynek Unii Europejskiej i stanowi jeden z warunków uzyskania oznaczenia CE. W branży wyświetlaczy dotyczy to nie tylko samych ekranów, ale również komputerów jednopłytkowych (SBC), paneli HMI i zintegrowanych systemów embedded.
EN 62262 (odpowiednik międzynarodowej normy IEC 62262) – norma definiująca odporność obudów urządzeń elektrycznych i elektronicznych na uderzenia mechaniczne, opisywaną za pomocą klas IK. Wskazują one, jaką energię uderzenia obudowa jest w stanie wytrzymać bez utraty funkcjonalności czy uszkodzeń konstrukcji. Norma znajduje zastosowanie przede wszystkim w urządzeniach przeznaczonych do pracy w przestrzeni publicznej, transporcie i przemyśle, np. w automatach biletowych, kioskach informacyjnych, totemach reklamowych czy panelach HMI, gdzie istnieje ryzyko wandalizmu lub przypadkowych uderzeń. Dobór urządzenia zgodnie z odpowiednią klasą IK zwiększa jego trwałość, bezpieczeństwo i niezawodność w długotrwałej eksploatacji.
EPD (e-papier) – technologia wyświetlaczy zaprojektowana z myślą o jak najwierniejszym odwzorowaniu wyglądu tradycyjnego papieru, przy zachowaniu cyfrowej możliwości aktualizacji treści. E-papier (np. w technologii E Ink) działa na zasadzie mikrokapsułek zawierających pigmentowe cząstki, które zmieniają położenie pod wpływem pola elektrycznego. Obraz utrzymuje się bez potrzeby stałego zasilania – energia zużywana jest jedynie w momencie zmiany treści, co pozwala na wyjątkowo niski pobór mocy. EPD wyróżnia się też doskonałą czytelnością w świetle dziennym, nawet w pełnym słońcu. Ograniczeniem jest wolniejszy czas odświeżania i uproszczona paleta barw (najczęściej czarno-biała z dodatkiem czerwieni lub żółci), co wyklucza zastosowanie do dynamicznych treści wideo. Wyświetlacze tego typu znajdują zastosowanie m.in. w czytnikach e-booków, etykietach cenowych, tablicach informacyjnych, rozkładach jazdy i innych systemach, gdzie liczy się energooszczędność, czytelność i brak podświetlenia.
FCC (Federal Communications Commission) – Federalna Komisja Łączności) – amerykańska agencja rządowa odpowiedzialna za regulację rynku telekomunikacyjnego, radiowego, satelitarnego i elektronicznego. W kontekście urządzeń elektronicznych, oznaczenie FCC informuje, że produkt spełnia normy emisji zakłóceń elektromagnetycznych zgodnie z przepisami Part 15 FCC. Certyfikat FCC jest obowiązkowy dla sprzętu sprzedawanego w USA i obejmuje zarówno urządzenia aktywne (emitujące fale elektromagnetyczne), jak i pasywne (odbierające lub tłumiące zakłócenia). Przykładowo: wyświetlacze, komputery jednopłytkowe, panele HMI czy moduły dotykowe przeznaczone na rynek amerykański muszą przejść testy EMC i uzyskać numer identyfikacyjny FCC ID. Choć certyfikacja FCC dotyczy przede wszystkim Stanów Zjednoczonych, często traktowana jest także jako atut w projektach międzynarodowych, podkreślający jakość i zgodność produktu z rygorystycznymi normami.
FFC (Flexible Flat Cable) – elastyczna płaska taśma sygnałowa – cienka, giętka taśma wykorzystywana do przesyłania sygnałów elektrycznych wewnątrz urządzeń elektronicznych, takich jak wyświetlacze LCD, panele dotykowe, kamery czy płyty główne. Składa się z równolegle ułożonych, zazwyczaj miedzianych przewodników zatopionych w elastycznym materiale izolacyjnym, co umożliwia łatwe prowadzenie taśmy w ciasnych przestrzeniach. Standardowe FFC mają od kilku do kilkudziesięciu pinów, rozmieszczonych w rastrze 0,5 mm lub 1 mm, a ich końce są często wzmocnione usztywnieniem (stiffenerem), co ułatwia montaż w złączach ZIF lub FPC. Zaletą FFC jest niewielka grubość, niska masa i prosty montaż, a wadą – mniejsza odporność mechaniczna w porównaniu do przewodów ekranowanych. W wyświetlaczach płaskich FFC służy do transmisji sygnałów obrazu, dotyku i zasilania między ekranem a kontrolerem, adapterem lub płytą główną.
FSTN (Film Compensated Super-Twisted Nematic) – matryca STN z folią kompensacyjną to udoskonalona wersja technologii STN (Super-Twisted Nematic) stosowana w monochromatycznych wyświetlaczach LCD, głównie w urządzeniach przemysłowych, medycznych i mobilnych. W przeciwieństwie do klasycznego STN, matryca FSTN zawiera dodatkową folię kompensacyjną, która niweluje przesunięcia fazy światła, poprawiając kontrast, czytelność i umożliwiając uzyskanie wyraźnego czarno-białego obrazu bez typowych zabarwień zielonych lub niebieskich. Technologia ta oferuje także szerszy kąt widzenia i większą stabilność optyczną przy zmiennych temperaturach. Choć jakością ustępuje matrycom TFT, FSTN pozostaje popularnym rozwiązaniem w prostych aplikacjach graficznych i tekstowych, gdzie priorytetem są niski pobór energii, odporność środowiskowa i niezawodność.
FT8xx Controller – kontroler wyświetlacza graficznego – seria układów scalonych firmy FTDI (Future Technology Devices International), zaprojektowanych do obsługi wyświetlaczy LCD-TFT z interfejsem RGB. Integrują funkcje generowania obrazu, odczytu dotyku i obsługi dźwięku, tworząc kompletne rozwiązanie typu EVE (Embedded Video Engine). Dzięki FT8xx możliwe jest tworzenie graficznych interfejsów użytkownika bez potrzeby stosowania zewnętrznego procesora graficznego – wystarczy mikrokontroler komunikujący się z układem przez SPI, QSPI lub I²C. Kontroler generuje grafikę na podstawie zestawu prostych poleceń (co-processor command list), co umożliwia szybkie tworzenie elementów interfejsu, takich jak przyciski, suwaki, paski postępu czy animacje. Układy obsługują rozdzielczości do 800×480 pikseli, a wybrane modele (np. FT813) oferują także pojemnościową obsługę dotyku (CTP) i 24-bitową kolorystykę. FT8xx znajdują zastosowanie w panelach HMI, systemach embedded, automatyce przemysłowej, urządzeniach medycznych i sprzęcie konsumenckim, gdzie liczy się prostota integracji, niski pobór mocy i ekonomiczne wdrożenie graficznego interfejsu użytkownika.
Gasket (uszczelka elastyczna wyświetlacza) – element montażowy stosowany pomiędzy wyświetlaczem a obudową, zwykle w formie elastycznej ramki wykonanej z pianki, gumy lub silikonu. Jej zadaniem jest zapobieganie przedostawaniu się kurzu, wilgoci i innych zanieczyszczeń do wnętrza urządzenia, a także amortyzacja mechaniczna i kompensacja niewielkich różnic wymiarowych między komponentami. Gasket jest często stosowany w urządzeniach przemysłowych, medycznych i outdoorowych, gdzie dodatkowo pomaga ograniczyć przenoszenie wibracji na moduł wyświetlacza.
Gesture Recognition (rozpoznawanie gestów) – funkcja dostępna w zaawansowanych panelach dotykowych, szczególnie tych opartych na technologii projected capacitive (PCT/PCAP). Umożliwia interpretację gestów wykonywanych palcami użytkownika na powierzchni ekranu – takich jak przesuwanie, szczypanie (zoom), obracanie czy wielopunktowe stuknięcia. System analizuje nie tylko miejsce dotyku, ale także jego kierunek, sekwencję i dynamikę, co pozwala na intuicyjną, mobilną obsługę interfejsu. Funkcja może być realizowana sprzętowo (na poziomie kontrolera dotyku) lub programowo (przez oprogramowanie nadrzędne). Rozpoznawanie gestów znajduje zastosowanie m.in. w interfejsach HMI, systemach POS, automatyce przemysłowej i terminalach informacyjnych – wszędzie tam, gdzie istotna jest wygoda obsługi i ograniczenie liczby fizycznych przycisków. Skuteczne działanie tej funkcji wymaga odpowiednio skonfigurowanego kontrolera i niezawodnych algorytmów filtrujących, szczególnie w wymagających warunkach środowiskowych – np. podczas obsługi w rękawicach lub przy obecności wilgoci.
Ghost Touch – (fałszywy dotyk/dotyk widmo) – zjawisko polegające na tym, że panel dotykowy rejestruje dotyk, mimo że użytkownik nie dotknął ekranu. Urządzenie reaguje wtedy przypadkowo – np. wykonuje kliknięcia, przewija treści, aktywuje przyciski lub generuje inne niezamierzone działania. Ghost touch najczęściej występuje w panelach pojemnościowych (CTP) i może mieć wiele przyczyn: zakłócenia elektromagnetyczne (EMI), słabe ekranowanie, wilgoć, zabrudzenie powierzchni, uszkodzenia kontrolera dotyku, błędna kalibracja lub niskiej jakości komponenty. Może być też efektem złego prowadzenia ścieżek sygnałowych na etapie projektu. W systemach przemysłowych i medycznych, gdzie stabilność dotyku jest kluczowa, unikanie ghost touch wymaga solidnego ekranowania, filtracji sygnałów, dobrej izolacji od zakłóceń oraz użycia sprawdzonych kontrolerów i ekranów. Fałszywe dotyki obniżają komfort pracy, zwiększają ryzyko błędów operacyjnych i mogą prowadzić do reklamacji lub konieczności ponownej integracji urządzenia.
Glare (refleksy świetlne) – niepożądane zjawisko optyczne polegające na nadmiernym odbiciu światła od powierzchni wyświetlacza, które utrudnia lub uniemożliwia odczyt treści. Pojawia się zazwyczaj przy silnym oświetleniu zewnętrznym – np. w świetle słonecznym lub intensywnym świetle sztucznym – i jest szczególnie dokuczliwe w ekranach z błyszczącą powierzchnią, które działają jak lustro. Glare obniża kontrast obrazu, powoduje zmęczenie wzroku i pogarsza komfort użytkowania. Aby zminimalizować ten efekt, stosuje się m.in. powłoki antyodblaskowe (AG – Anti-Glare), warstwy antyrefleksyjne (AR – Anti-Reflective) oraz technikę optycznego łączenia (optical bonding), która eliminuje warstwę powietrzną między szybą a wyświetlaczem. W zastosowaniach przemysłowych, zewnętrznych i motoryzacyjnych ograniczenie olśnienia ma kluczowe znaczenie dla zachowania czytelności i bezpieczeństwa, dlatego odpowiedni dobór wykończenia powierzchni oraz jasności podświetlenia stanowi istotny element procesu projektowego.
Glass-Film-Glass (GFG) – (szkło–folia–szkło) – typ konstrukcji panelu dotykowego, w którym warstwa folii z funkcją dotykową znajduje się pomiędzy dwiema szklanymi płytkami – od góry i od dołu. Taka struktura łączy wytrzymałość szkła z elastycznością folii przewodzącej, tworząc odporny na zarysowania, wstrząsy, wibracje i trudne warunki środowiskowe układ. Panele GFG zazwyczaj bazują na technologii rezystancyjnej (RTP), jednak dzięki zastosowaniu górnej szyby hartowanej lub z powłoką antyrefleksyjną, mogą być wykorzystywane również w aplikacjach outdoorowych i przemysłowych, gdzie standardowe panele szybko uległyby uszkodzeniu. Konstrukcja GFG zwiększa odporność na działanie chemikaliów, wilgoci i pyłu, a w porównaniu do klasycznych paneli folia–folia oferuje lepszą przejrzystość i znacznie wyższą trwałość. Jest to rozwiązanie szczególnie cenione w panelach HMI, urządzeniach wojskowych, systemach automatyki i transporcie publicznym. Wadą może być nieco większa grubość i wyższy koszt produkcji, jednak w zamian zapewnia wyjątkową odporność i niezawodność działania.
Gorilla Glass – szkło ochronne produkowane przez firmę Corning, znane z wysokiej odporności na zarysowania, pęknięcia i uszkodzenia mechaniczne. To chemicznie hartowane szkło alkaliowo-glinowo-krzemianowe, które dzięki procesowi wymiany jonowej osiąga dużą twardość powierzchniową (nawet 7–9H w skali Mohsa) i elastyczność, przy zachowaniu doskonałej przezroczystości optycznej. Gorilla Glass znajduje zastosowanie w ekranach dotykowych smartfonów, tabletów, laptopów, a także w wyświetlaczach przemysłowych i medycznych, gdzie liczy się trwałość oraz odporność na intensywne użytkowanie. Nowsze generacje, takie jak Gorilla Glass Victus, oferują jeszcze lepszą odporność na upadki i są cieńsze, co pozwala zmniejszyć masę i grubość urządzeń. W systemach HMI i urządzeniach zewnętrznych szkło to często łączy się z powłokami antyodblaskowymi, antybakteryjnymi lub technologią optical bonding, co dodatkowo poprawia czytelność i zwiększa odporność na trudne warunki środowiskowe.
Grayscale Inversion (inwersja kontrastu/skali szarości) – zjawisko, w którym jasne elementy obrazu stają się ciemne, a ciemne – jasne, co sprawia wrażenie odwróconych kolorów lub efektu „negatywu”. Inwersja występuje najczęściej w starszych lub tańszych wyświetlaczach LCD, szczególnie typu TN, gdy patrzy się na ekran pod kątem – zazwyczaj z dołu. Powoduje to znaczne pogorszenie czytelności i komfortu użytkowania. Aby ograniczyć to zjawisko, stosuje się m.in. filtry optyczne (np. O-Film), projektuje się ekrany z preferowanym kątem widzenia (np. od góry – 12 o’clock) lub wykorzystuje się nowocześniejsze technologie, takie jak IPS, które oferują stabilny kontrast niezależnie od kąta patrzenia.
HDMI (High-Definition Multimedia Interface) – multimedialny interfejs wysokiej rozdzielczości – cyfrowy standard przesyłania obrazu i dźwięku w wysokiej jakości, który umożliwia transmisję nieskompresowanego sygnału wideo (np. Full HD, 4K) oraz dźwięku wielokanałowego (np. surround). Dzięki temu HDMI jest powszechnie stosowany w telewizorach, monitorach, komputerach, dekoderach, konsolach do gier oraz wyświetlaczach przemysłowych. Przesyła zarówno obraz, jak i dźwięk jednym kablem, co upraszcza instalację i eliminuje konieczność użycia wielu przewodów. Nowsze wersje interfejsu obsługują także dodatkowe funkcje, takie jak HDR, Ethernet, HDCP czy kanał zwrotny audio (ARC). Dzięki prostocie, szerokiej kompatybilności i wysokiej jakości transmisji HDMI stał się globalnym standardem cyfrowej komunikacji multimedialnej.
HiTNI (High TNI LC) – określenie stosowane wobec ciekłokrystalicznych matryc LCD odpornych na działanie wysokich temperatur, zwłaszcza przy bezpośrednim nasłonecznieniu. Standardowe ekrany LCD mogą ulegać tzw. efektowi „blackening” – zaczernieniu obrazu – gdy temperatura ciekłych kryształów przekroczy ich próg przejścia fazowego (TNI). W technologii HiTNI wykorzystuje się ciekłe kryształy o podwyższonym TNI, co pozwala zachować prawidłowy wygląd ekranu nawet przy temperaturach sięgających 105°C lub wyższych. Matryce HiTNI znajdują zastosowanie m.in. w panelach informacyjnych, automatach biletowych, pojazdach oraz systemach przemysłowych pracujących na zewnątrz, gdzie występują intensywne promieniowanie słoneczne i podwyższona temperatura otoczenia.
HMI (Human-Machine Interface) – urządzenie lub system umożliwiający komunikację między człowiekiem a maszyną, najczęściej w formie panelu sterującego z ekranem. Pozwala użytkownikowi monitorować, kontrolować i konfigurować działanie maszyn, procesów lub systemów automatyki. Nowoczesne interfejsy HMI wykorzystują ekrany dotykowe, intuicyjną grafikę i oprogramowanie wizualizacyjne, dzięki czemu obsługa nawet złożonych procesów staje się prosta i przejrzysta. Technologia ta znajduje zastosowanie m.in. w przemyśle (linie produkcyjne, sterowniki PLC), transporcie, systemach HVAC, automatach sprzedażowych czy terminalach samoobsługowych. HMI zwiększa efektywność, bezpieczeństwo i wygodę użytkowania, a jego funkcje można dostosować do konkretnych wymagań aplikacji.
Humidity Resistance (odporność na wilgoć) – zdolność urządzenia elektronicznego, w tym wyświetlacza, do pracy w warunkach podwyższonej wilgotności bez ryzyka awarii, pogorszenia jakości obrazu ani korozji komponentów. Cecha ta ma kluczowe znaczenie w aplikacjach zewnętrznych oraz w przemyśle, transporcie, rolnictwie i medycynie, gdzie sprzęt narażony jest na kondensację pary wodnej, mgłę, deszcz lub dynamiczne zmiany klimatu. Odporność na wilgoć zapewnia się m.in. przez odpowiednie uszczelnienia (ramki, uszczelki, kleje), powłoki ochronne (conformal coating) oraz dobór obudów o wysokiej klasie szczelności IP. W dokumentacji parametr ten podawany jest zwykle jako zakres wilgotności względnej, w którym urządzenie może bezpiecznie pracować (np. 10–90% RH, bez kondensacji).
HVGA (Half Video Graphics Array) – określenie rozdzielczości wyświetlacza stanowiącej połowę standardu VGA, najczęściej 320×480 pikseli (lub 480×320 w orientacji poziomej). Ekrany HVGA były popularne w starszych smartfonach, nawigacjach GPS i przenośnych terminalach, zanim zostały zastąpione przez wyższe standardy, takie jak WVGA czy HD. Obecnie wciąż znajdują zastosowanie w wybranych urządzeniach przemysłowych i specjalistycznych, gdzie niewielki rozmiar, niskie zużycie energii i prosta integracja są ważniejsze niż wysoka rozdzielczość. W interfejsach HMI i kompaktowych ekranach dotykowych HVGA może być wystarczającym wyborem przy ograniczonym budżecie i konieczności zapewnienia szybkiego działania.
I²C – Inter-Integrated Circuit (zintegrowany interfejs komunikacyjny) – dwuliniowy interfejs komunikacyjny opracowany przez firmę Philips, przeznaczony do wymiany danych między układami scalonymi wewnątrz jednego urządzenia. Składa się z dwóch przewodów: SDA (dane) i SCL (zegar), umożliwiających komunikację w trybie master-slave – jedno urządzenie nadrzędne (np. mikrokontroler) steruje transmisją, a jedno lub więcej urządzeń podrzędnych (np. czujniki, kontrolery, wyświetlacze) odpowiada. I²C cechuje się prostą konstrukcją, niewielką liczbą połączeń i możliwością obsługi wielu urządzeń na jednej magistrali. Choć oferuje niższą przepustowość niż SPI, idealnie sprawdza się tam, gdzie liczy się kompaktowość, niski koszt i niezawodność – np. w panelach dotykowych, czujnikach, systemach IoT czy urządzeniach z wyświetlaczami. W zastosowaniach związanych z ekranami I²C wykorzystywany jest m.in. do konfiguracji kontrolerów dotyku lub przesyłania danych EDID.
IEC 60529 (norma IP) – międzynarodowa norma techniczna określająca stopnie ochrony obudów urządzeń elektrycznych i elektronicznych przed wnikaniem ciał stałych (np. kurzu) i cieczy (np. wody), oznaczane kodem IP (Ingress Protection). Kod IP składa się z dwóch cyfr: pierwsza określa poziom ochrony przed pyłem (0–6), druga – przed wodą (0–9). Przykładowo, IP65 oznacza pełną pyłoszczelność i odporność na strumień wody z dowolnego kierunku. Norma IEC 60529 znajduje zastosowanie przy klasyfikacji i certyfikacji wyświetlaczy przemysłowych, monitorów, paneli dotykowych oraz innych urządzeń przeznaczonych do pracy w wymagających warunkach środowiskowych. Jej europejskim odpowiednikiem jest EN 60529, obowiązujący m.in. przy ocenie zgodności CE.
IEC 60601 (norma medyczna) – międzynarodowa norma określająca wymagania dotyczące bezpieczeństwa, działania oraz kompatybilności elektromagnetycznej (EMC) dla elektrycznych urządzeń medycznych i systemów stosowanych w opiece zdrowotnej. Obejmuje m.in. wyświetlacze medyczne, monitory pacjenta, pompy infuzyjne, łóżka szpitalne z elektroniką oraz sprzęt diagnostyczny. Norma definiuje kryteria takie jak odporność na przepięcia, izolacja galwaniczna, ograniczenie napięć dotykowych i odporność na zakłócenia elektromagnetyczne. Jej celem jest zapewnienie bezpieczeństwa zarówno pacjentom, jak i personelowi medycznemu. Europejskim odpowiednikiem tej normy jest EN 60601, która obowiązuje w procesie oceny zgodności CE. Urządzenia spełniające wymagania IEC/EN 60601 mogą być bezpiecznie stosowane w środowisku klinicznym, także w bezpośrednim otoczeniu pacjenta.
IEC 61000 – międzynarodowa norma techniczna, która określa wymagania dotyczące kompatybilności elektromagnetycznej (EMC) urządzeń elektrycznych i elektronicznych. Dotyczy dwóch kluczowych kwestii: odporności sprzętu na zakłócenia (takie jak wyładowania elektrostatyczne, przepięcia, zakłócenia przewodzone i promieniowane) oraz ograniczenia emisji tych zakłóceń do otoczenia. Celem normy jest zapewnienie, że urządzenie będzie działać stabilnie w swoim środowisku – nie zakłócając pracy innych systemów i nie będąc przez nie zakłócane. Norma IEC 61000 obejmuje wiele testów, m.in. odporność na ESD (IEC 61000-4-2), zakłócenia radiowe (IEC 61000-4-3) czy szybkie impulsy elektryczne (IEC 61000-4-4). Jej europejski odpowiednik to EN 61000, który często jest wymagany przy oznaczeniu CE dla urządzeń przemysłowych, medycznych i użytkowych.
IEC 62262 (norma IK) – międzynarodowa norma określająca poziomy odporności obudów urządzeń elektrycznych i elektronicznych na uderzenia mechaniczne, wyrażone za pomocą kodu IK – od IK00 (brak ochrony) do IK10 (najwyższa klasa, odporność na uderzenie o energii 20 J). W praktyce oznacza to odporność na przypadkowe uderzenia, wandalizm, spadające przedmioty czy intensywne użytkowanie w trudnych warunkach. Norma precyzyjnie definiuje metody testowe – m.in. siłę, kierunek i miejsce uderzenia – co pozwala uzyskać powtarzalne i porównywalne wyniki. Stosowanie tej klasyfikacji ma duże znaczenie przy projektowaniu wyświetlaczy przemysłowych, urządzeń zewnętrznych, paneli HMI, terminali samoobsługowych i ekranów transportowych. Europejski odpowiednik, EN 62262, jest często wymagany w projektach realizowanych dla branż, w których liczy się wysoka odporność mechaniczna i trwałość urządzenia.
IK Rating – oznaczenie poziomu odporności mechanicznej obudowy urządzenia na uderzenia zewnętrzne, zgodne z normą IEC/EN 62262. Wskaźnik zapisywany jako „IK” z dwiema cyframi (np. IK07, IK08, IK10) określa, jaką energię kinetyczną obudowa jest w stanie wytrzymać bez uszkodzenia – np. IK07 oznacza odporność na uderzenie o energii 2 J, a IK10 – aż 20 J. Testy wykonywane są przy użyciu standardowych narzędzi (kul lub młotków stalowych), uderzających w określony punkt z ustalonej wysokości. Wysoka klasa IK ma znaczenie w urządzeniach narażonych na intensywne użytkowanie, wandalizm, wstrząsy czy pracę w trudnych warunkach zewnętrznych – jak wyświetlacze w transporcie publicznym, kioski samoobsługowe, panele HMI czy systemy informacyjne. IK Rating pozwala porównać wytrzymałość różnych urządzeń i potwierdzić ich zgodność z wymaganiami branżowymi lub przetargowymi.
In-Cell Touch – technologia dotykowa, w której czujniki dotyku są zintegrowane bezpośrednio z warstwą wyświetlacza LCD, bez potrzeby stosowania osobnej nakładki. W odróżnieniu od tradycyjnych rozwiązań, gdzie warstwa dotykowa znajduje się na ekranie lub nad matrycą, w technologii in-cell funkcje wyświetlania i detekcji dotyku są połączone już na poziomie pikseli. Taka konstrukcja pozwala uzyskać cieńszy, lżejszy wyświetlacz o lepszej przejrzystości optycznej, większej responsywności i mniejszej liczbie warstw. In-Cell Touch znajduje zastosowanie w smartfonach, laptopach i kompaktowych urządzeniach przemysłowych, w których liczy się smukła konstrukcja oraz wysoka jakość obrazu. W porównaniu z technologią On-Cell, gdzie warstwa dotykowa umieszczona jest na powierzchni ekranu, In-Cell oferuje bardziej zintegrowane i minimalistyczne rozwiązanie.
In-Plane Switching (IPS) – jedna z najczęściej stosowanych technologii wyświetlaczy LCD, opracowana w celu poprawy odwzorowania kolorów i kątów widzenia w porównaniu z tradycyjnymi matrycami TN. W IPS cząsteczki ciekłego kryształu układają się równolegle do powierzchni ekranu, co zapewnia bardziej stabilną i jednolitą kontrolę światła, a w efekcie – żywsze kolory, większą precyzję odwzorowania barw i szerokie kąty widzenia, sięgające nawet 178° w pionie i poziomie. Technologia IPS znajduje zastosowanie wszędzie tam, gdzie liczy się jakość obrazu i komfort pracy z wyświetlaczem – od ekranów przemysłowych, przez urządzenia medyczne i monitory graficzne, po smartfony, tablety i laptopy.
Infrared Touch Panel (IR Touch Panel) – technologia dotykowa wykorzystująca siatkę niewidzialnych wiązek światła podczerwonego, emitowanych i odbieranych przez diody LED i fotodetektory rozmieszczone wokół krawędzi ekranu; gdy palec, rysik lub inny obiekt przerwie te wiązki, system rejestruje dotyk i precyzyjnie lokalizuje jego punkt. Ponieważ technologia nie wymaga warstw przewodzących ani specjalnej powłoki, umożliwia obsługę w rękawiczkach, przy użyciu grubych przedmiotów lub dowolnych materiałów. Panele IR wyróżniają się wysoką trwałością, odpornością na zarysowania i dużą dokładnością, dlatego znajdują zastosowanie w kioskach informacyjnych, tablicach interaktywnych, ekranach wielkoformatowych i terminalach samoobsługowych; wymagają jednak dokładnego montażu i ochrony przed kurzem czy owadami, które mogą zakłócać działanie promieni IR.
IP Rating (Ingress Protection) – system oznaczeń określający poziom ochrony obudowy urządzenia elektronicznego przed wnikaniem ciał stałych (np. kurzu) i cieczy (głównie wody), składający się z liter „IP” i dwóch cyfr: pierwsza wskazuje odporność na pył (w skali 0–6), druga na wodę (w skali 0–9); na przykład IP65 oznacza pełną pyłoszczelność i ochronę przed strumieniem wody pod ciśnieniem z dowolnego kierunku. Wysoka klasa IP ma szczególne znaczenie w aplikacjach przemysłowych, medycznych i zewnętrznych, gdzie urządzenia muszą działać niezawodnie w wymagających warunkach środowiskowych. Klasyfikacja ta jest opisana w normie IEC 60529 (w Europie: EN 60529), a jej znajomość pozwala precyzyjnie dobrać ekran do konkretnego zastosowania, np. IP67 dla sprzętu narażonego na zalanie lub IP54 dla typowych warunków przemysłowych.
IR (Infrared) Touch Panel (panel dotykowy na podczerwień) – technologia dotykowa wykorzystująca niewidzialne dla oka promieniowanie podczerwone (IR) do tworzenia siatki przecinających się wiązek światła nad powierzchnią ekranu; przerwanie jednej z nich, np. przez palec, rysik lub inny przedmiot – pozwala systemowi precyzyjnie zlokalizować punkt dotyku. IR kojarzone jest również z komunikacją bezprzewodową (jak piloty), jednak w branży wyświetlaczy odnosi się przede wszystkim do trwałych paneli dotykowych, które nie wymagają przewodzących warstw ani specjalnych powłok. Technologia ta umożliwia obsługę w rękawiczkach i przy użyciu dowolnych narzędzi, cechuje się wysoką odpornością mechaniczną i dobrą precyzją, ale może być podatna na zakłócenia w warunkach silnego zapylenia, zabrudzenia lub obecności owadów. IR Touch Panel znajduje zastosowanie m.in. w kioskach, terminalach, ekranach wielkoformatowych i tablicach interaktywnych.
Jasność wyświetlacza (brightness) – parametr określający ilość światła emitowanego przez ekran, wyrażany w kandelach na metr kwadratowy (cd/m², czyli nitach). Wpływa bezpośrednio na czytelność obrazu w różnych warunkach oświetleniowych – im wyższa wartość, tym lepsza widoczność w jasnym otoczeniu, np. na zewnątrz. Typowa jasność ekranów konsumenckich wynosi 200–400 cd/m², podczas gdy wyświetlacze przemysłowe i specjalistyczne (np. wojskowe, medyczne, transportowe) mogą przekraczać 1000 cd/m². Wysoka jasność jest kluczowa w urządzeniach typu sunlight readable, ale wiąże się z większym zużyciem energii i generowaniem ciepła, co należy uwzględnić przy projektowaniu zasilania i obudowy. Parametr ten jest istotny przy doborze ekranów do kiosków, pojazdów, systemów HMI i zastosowań outdoorowych.
Kandela – nits (cd/m²) – powszechnie stosowane określenie jednostki jasności wyświetlacza, odpowiadające wartości cd/m² (kandela na metr kwadratowy). Określa, ile światła emituje ekran z danej powierzchni – im wyższa wartość, tym jaśniejszy obraz i lepsza widoczność, szczególnie w jasnym otoczeniu. Standardowe monitory osiągają zwykle 200–350 nitów, podczas gdy wyświetlacze przemysłowe, medyczne lub zewnętrzne mogą przekraczać 1000 nitów, a w niektórych przypadkach dochodzić do 2000–3000 nitów. Wysoka jasność ma kluczowe znaczenie m.in. w digital signage, systemach HMI, terminalach informacyjnych czy ekranach stosowanych na zewnątrz. Parametr ten ułatwia porównanie wyświetlaczy pod kątem czytelności w różnych warunkach oświetleniowych.
Kąt widzenia (viewing angle) – parametr wyświetlacza określający maksymalny kąt, pod jakim można patrzeć na ekran, zachowując czytelny i nienaruszony obraz. Mierzony jest w płaszczyznach poziomej i pionowej (np. 178°/178°) i definiuje granicę, przy której zaczynają występować zniekształcenia kolorów, spadek kontrastu lub zmiana jasności. Kąt widzenia zależy od technologii wykonania matrycy – w ekranach TN jest zwykle węższy, a w IPS czy VA znacznie szerszy, co pozwala na komfortowe oglądanie obrazu z różnych pozycji. W zastosowaniach przemysłowych, medycznych czy informacyjnych szeroki kąt widzenia ma kluczowe znaczenie, ponieważ zapewnia jednakową czytelność treści dla wielu obserwatorów jednocześnie i w zmiennych warunkach oświetleniowych. W specyfikacjach technicznych kąt widzenia podaje się według norm, np. CR≥10 (kontrast nie mniejszy niż 10:1).
Kierunek optymalnego patrzenia (viewing direction) parametr stosowany głównie w wyświetlaczach opartych na technologii TN (Twisted Nematic), określający pozycję, z której obraz jest najlepiej widoczny i zachowuje prawidłowe kolory oraz kontrast. Dobór właściwego kierunku patrzenia pozwala uniknąć zjawisk typowych dla TN, takich jak odwrócenie kolorów, spadek kontrastu czy przyciemnienie obrazu. Parametr ten ma szczególne znaczenie w urządzeniach, w których pozycja użytkownika względem ekranu jest stała, np. w panelach sterowania maszyn, terminalach, licznikach czy sprzęcie medycznym.
– 6 o’clock – optymalny kąt patrzenia znajduje się od dołu ekranu, analogicznie do kierunku godziny 6 na tarczy zegara. Tego typu wyświetlacze wybiera się zwykle do aplikacji, w których ekran zamontowany jest powyżej linii wzroku użytkownika.
– 12 o’clock – optymalny kąt patrzenia znajduje się od góry ekranu, analogicznie
do kierunku godziny 12 na tarczy zegara. Takie wyświetlacze stosuje się w urządzeniach, w których ekran jest poniżej linii wzroku użytkownika.
Komercyjny wyświetlacz (commercial display) – typ wyświetlacza przeznaczony do zastosowań nieprzemysłowych, głównie w przestrzeniach publicznych, handlowych i usługowych. Stosowany m.in. w systemach informacji pasażerskiej, reklamie (digital signage), kioskach samoobsługowych, terminalach płatniczych, restauracjach typu fast food i punktach sprzedaży detalicznej. Wyświetlacze komercyjne cechują się wysoką rozdzielczością, cienkimi ramkami, atrakcyjnym wyglądem i energooszczędnością, ale zazwyczaj mają mniejszą odporność na czynniki środowiskowe, krótszy cykl życia i węższy zakres temperatur pracy niż modele przemysłowe. Projektowane są z myślą o intensywnym, ale przewidywalnym użytkowaniu, w którym kluczowe są estetyka, jasność obrazu i niezawodność w warunkach standardowych.
Kompensacja temperaturowa (temperature compensation) – metoda stosowana w urządzeniach elektronicznych, w tym w wyświetlaczach i panelach dotykowych, mająca na celu utrzymanie stabilnych parametrów pracy mimo zmian temperatury otoczenia. W przypadku ekranów LCD może to oznaczać automatyczne dostosowywanie napięć sterujących ciekłymi kryształami, aby zachować optymalny kontrast, czas reakcji i czytelność obrazu w różnych warunkach środowiskowych. W panelach dotykowych kompensacja temperaturowa może korygować odchylenia w czułości sensora spowodowane rozszerzalnością materiałów czy zmianami właściwości przewodzących. Funkcja ta jest szczególnie ważna w urządzeniach pracujących w szerokim zakresie temperatur, takich jak systemy przemysłowe, kolejowe, wojskowe czy outdoorowe, gdzie brak kompensacji mógłby prowadzić do zniekształceń obrazu, opóźnień reakcji lub błędów w obsłudze dotyku.
LCD (Liquid Crystal Display) – wyświetlacz ciekłokrystaliczny – jedna z najpowszechniej stosowanych technologii ekranowych, wykorzystywana w urządzeniach konsumenckich, przemysłowych i specjalistycznych – od zegarków i kalkulatorów, przez laptopy i telewizory, po sprzęt medyczny i automaty vendingowe. Ekran LCD działa w oparciu o warstwę ciekłych kryształów, które pod wpływem napięcia zmieniają swoje ułożenie i kontrolują przepływ światła przez filtry polaryzacyjne, tworząc obraz. Ponieważ sama matryca nie emituje światła, konieczne jest zastosowanie zewnętrznego podświetlenia (np. LED), co przekłada się na niskie zużycie energii. Technologia LCD występuje w różnych odmianach – różniących się jakością obrazu, kontrastem, czasem reakcji czy kątem widzenia – takich jak TN, IPS, VA czy TFT. Ze względu na dobrą czytelność, energooszczędność i szeroki wybór rozmiarów oraz parametrów, wyświetlacze LCD są standardem w wielu branżach i aplikacjach.
LCD-TFT (Liquid Crystal Display – Thin Film Transistor) – zaawansowany typ wyświetlacza ciekłokrystalicznego, w którym każdy piksel jest sterowany przez osobny tranzystor cienkowarstwowy (TFT). Dzięki temu technologia ta zapewnia wyższą rozdzielczość, lepszy kontrast, szybszy czas reakcji i dokładniejsze odwzorowanie kolorów niż pasywne matryce LCD. TFT jest dziś standardem w ekranach stosowanych w laptopach, monitorach, urządzeniach mobilnych, a także w rozwiązaniach przemysłowych i medycznych. Umożliwia produkcję wyświetlaczy o bardzo różnych parametrach – od energooszczędnych po bardzo jasne i odporne na trudne warunki zewnętrzne. W zależności od typu matrycy (np. TN, IPS, VA), LCD-TFT można zoptymalizować pod kątem szybkości działania, jakości obrazu lub szerokości kątów widzenia.
LCM (Liquid Crystal Module) – moduł ciekłokrystaliczny – gotowy wyświetlacz LCD zintegrowany z niezbędnymi elementami do jego działania, takimi jak podświetlenie (np. LED), sterownik obrazu, kontroler sygnałowy czy złącza elektryczne. LCM jest kompletnym komponentem, który można bezpośrednio wbudować w urządzenie końcowe, co upraszcza projektowanie i skraca czas wdrożenia. Moduły LCM występują w różnych wariantach – od prostych ekranów segmentowych i alfanumerycznych, po kolorowe wyświetlacze graficzne TFT o wysokiej rozdzielczości, często wyposażone w dodatkowe elementy, takie jak panel dotykowy (rezystancyjny lub pojemnościowy), szkło ochronne czy powłoki antyodblaskowe. LCM-y są powszechnie stosowane w elektronice użytkowej, automatyce przemysłowej, systemach HMI, sprzęcie medycznym i wszędzie tam, gdzie liczy się szybka integracja oraz niezawodne działanie wyświetlacza.
LED (Light Emitting Diode) – dioda elektroluminescencyjna, czyli półprzewodnikowy element, który emituje światło pod wpływem przepływu prądu elektrycznego. W wyświetlaczach LED pełni zazwyczaj rolę źródła podświetlenia dla matryc LCD-TFT, zastępując starsze lampy CCFL dzięki większej jasności, dłuższej żywotności i niższemu zużyciu energii. Technologia LED jest wykorzystywana na dwa główne sposoby – jako podświetlenie w ekranach LCD (diody umieszczone z tyłu lub po bokach matrycy) oraz jako samodzielne źródło obrazu w ekranach LED display, gdzie obraz powstaje bezpośrednio z siatki diod (np. w telebimach, wyświetlaczach stadionowych, panelach microLED). Niezależnie od zastosowania, LED wyróżnia się dużą energooszczędnością, wysoką jasnością i odpornością na wstrząsy oraz zmienne warunki środowiskowe.
LED Driver (sterownik diod LED) – specjalizowany układ elektroniczny odpowiedzialny za zasilanie i kontrolowanie diod LED w wyświetlaczach i innych urządzeniach. Jego głównym zadaniem jest dostarczanie stabilnego prądu i napięcia, które zapewniają bezpieczne, efektywne działanie diod oraz umożliwiają regulację jasności, np. za pomocą sygnału PWM. W ekranach LCD-TFT sterownik LED zarządza systemem podświetlenia, wspiera funkcje takie jak local dimming, korekcję temperatury barwowej czy ograniczanie zużycia energii. W zastosowaniach przemysłowych istotne są również odporność na zmienne temperatury, zgodność z normami EMC oraz niezawodność działania. Sterowniki LED występują jako układy scalone, moduły PCB lub część zintegrowanego systemu zasilania.
Local Dimming (strefowe ściemnianie podświetlenia) – technika stosowana w wyświetlaczach LCD z podświetleniem LED, polegająca na dynamicznej regulacji jasności diod LED w różnych obszarach ekranu (tzw. strefach). Dzięki temu możliwe jest lokalne przyciemnienie fragmentów obrazu, które powinny być ciemne, bez wpływu na jasne elementy, co znacząco poprawia kontrast i głębię czerni. Local dimming jest obsługiwane przez sterownik LED i wymaga odpowiednio zaprojektowanego układu podświetlenia – od kilku do kilkuset niezależnych stref LED. Technologia ta jest powszechnie wykorzystywana w telewizorach, monitorach profesjonalnych i panelach przemysłowych, gdzie istotna jest jakość obrazu, energooszczędność i lepsze odwzorowanie treści wizualnych.
LVDS – Low Voltage Differential Signaling (różnicowa transmisja niskonapięciowa) – popularna metoda przesyłania danych między kontrolerem a wyświetlaczem, powszechnie stosowana w matrycach LCD-TFT. Umożliwia szybki, stabilny i energooszczędny transfer sygnału przy niskim poziomie zakłóceń elektromagnetycznych, co czyni ją szczególnie cenioną w zastosowaniach przemysłowych, medycznych i profesjonalnych. Transmisja odbywa się za pomocą par przewodów (differential pairs), co pozwala zachować integralność sygnału nawet przy dłuższych połączeniach i wysokiej rozdzielczości. LVDS to interfejs równoległy, który – choć coraz częściej wypierany przez nowsze rozwiązania szeregowe, takie jak eDP czy MIPI DSI – nadal pozostaje standardem w wielu systemach embedded i aplikacjach wymagających niezawodności.
Masowa produkcja (mass production) – etap procesu wytwórczego, w którym produkt trafia do regularnej i powtarzalnej produkcji na dużą skalę. Poprzedza go faza tworzenia próbek (Sample Phase), testów oraz pilotażowej serii (Trial Phase). W przypadku wyświetlaczy i systemów embedded oznacza to, że projekt został zatwierdzony, parametry są finalne, a linia produkcyjna przygotowana do seryjnego wytwarzania zgodnie ze specyfikacją. Ten etap zapewnia największą efektywność kosztową – dzięki niższej cenie jednostkowej, lepszej dostępności komponentów i przewidywalnym terminom realizacji. Produkcja masowa gwarantuje również powtarzalność jakości, stabilność dostaw i zwykle wymaga spełnienia określonych norm (np. EMC, RoHS). W sektorach przemysłowym, kolejowym czy medycznym często konieczne jest wcześniejsze zatwierdzenie procesu przez klienta. Masowa produkcja zwykle poprzedzona jest etapami takimi jak Sample Phase (próbki) i Trial Phase (seria pilotażowa).
MaxRGB (rozszerzona paleta barw RGB) – technologia pozwalająca uzyskać szerszy zakres i większe nasycenie kolorów niż w standardowej przestrzeni RGB. Dzięki zastosowaniu specjalnych luminoforów w podświetleniu LED oraz zoptymalizowanej strukturze pikseli, wyświetlacz może prezentować intensywniejsze, bardziej realistyczne barwy – zbliżone do rzeczywistego postrzegania kolorów przez ludzkie oko. W praktyce oznacza to gamut przekraczający 100% sRGB i zbliżający się do AdobeRGB lub NTSC. MaxRGB znajduje zastosowanie w wyświetlaczach przemysłowych, medycznych oraz monitorach dla grafików, projektantów i operatorów systemów, gdzie odwzorowanie barw musi być maksymalnie wierne. Technologia ta wykorzystywana jest także w digital signage i interfejsach HMI, gdzie lepsza kolorystyka poprawia czytelność i estetykę wizualizacji. Wyświetlacze MaxRGB są szczególnie cenione tam, gdzie jakość kolorów wpływa na decyzje, analizę danych lub doświadczenie użytkownika.
MCU (Microcontroller Unit) – mikrokontroler – niewielki, zintegrowany układ elektroniczny zawierający procesor, pamięć oraz interfejsy wejścia/wyjścia, służący do sterowania konkretnymi funkcjami urządzenia. W przeciwieństwie do klasycznych komputerów, MCU są zoptymalizowane do realizacji konkretnych zadań – takich jak obsługa wyświetlacza, przetwarzanie danych z czujników czy kontrola panelu dotykowego. Mikrokontrolery są powszechnie wykorzystywane w systemach embedded, IoT, automatyce przemysłowej, urządzeniach medycznych i motoryzacji. Ich główne zalety to niski koszt, kompaktowy rozmiar i energooszczędność. MCU mogą być zaprogramowane do reagowania na sygnały z otoczenia – np. dotyk, ruch, zmianę temperatury – i wykonywania konkretnych działań, takich jak przesyłanie danych, zmiana zawartości ekranu czy uruchamianie alarmów. W systemach z wyświetlaczami mikrokontroler często odpowiada za inicjalizację matrycy, konfigurację obrazu i obsługę interfejsu użytkownika.
MIPI DSI (Mobile Industry Processor Interface – Display Serial Interface) – nowoczesny, szeregowy interfejs do przesyłania obrazu między procesorem a wyświetlaczem, opracowany przez konsorcjum MIPI Alliance. Choć zaprojektowany z myślą o urządzeniach mobilnych, takich jak smartfony i tablety, MIPI DSI znajduje dziś szerokie zastosowanie także w systemach embedded i rozwiązaniach przemysłowych. Dzięki różnicowej transmisji niskonapięciowej (LVDS), interfejs zapewnia bardzo szybki i energooszczędny przesył danych – również w wysokich rozdzielczościach, takich jak Full HD czy wyższe. W porównaniu do starszych standardów (np. RGB, LVDS), MIPI DSI wymaga mniejszej liczby przewodów, co upraszcza integrację i pozwala zmniejszyć złącza. Transmisja danych odbywa się przez 1 do 4 par linii danych (lanes) oraz linię zegarową, z możliwością wyboru trybu pracy (np. Burst, Non-Burst) i obsługą dodatkowych funkcji, takich jak sterowanie podświetleniem czy reset. MIPI DSI jest dziś jednym z najpopularniejszych interfejsów dla wyświetlaczy o wysokiej gęstości pikseli.
MMC – MultiMedia Card (multimedialna karta pamięci) – kompaktowa karta pamięci flash opracowana pod koniec lat 90. jako uniwersalne rozwiązanie do zapisu danych w urządzeniach elektronicznych. Choć początkowo wykorzystywana głównie w aparatach cyfrowych, telefonach komórkowych i odtwarzaczach multimedialnych, MMC znalazła też zastosowanie w systemach embedded oraz wybranych urządzeniach przemysłowych. Fizycznie przypomina kartę SD, ale jest cieńsza i korzysta z innego protokołu komunikacji. Standardowe wersje obsługują magistralę szeregową SPI lub równoległą, co umożliwia integrację z niektórymi mikrokontrolerami. Z czasem MMC została niemal całkowicie wyparta przez karty SD, które zapewniają większą pojemność, wyższe prędkości transferu i szerszą kompatybilność.
Moduł komputerowy – (COM) Computer On Module – Kompaktowa płytka zawierająca kluczowe komponenty systemu komputerowego, takie jak procesor, pamięć RAM i interfejsy komunikacyjne. Moduł współpracuje z płytą bazową (carrier board), która udostępnia złącza, zasilanie i elementy dopasowane do konkretnego zastosowania. Takie rozwiązanie skraca czas projektowania, umożliwia łatwą modernizację i obniża koszty wdrożenia. COM-y są stosowane m.in. w automatyce przemysłowej, urządzeniach medycznych, systemach POS, infokioskach i interfejsach HMI. Popularne standardy to COM Express, Qseven i SMARC. Moduły te mogą pracować w rozszerzonym zakresie temperatur i są przystosowane do warunków środowiskowych wymagających wysokiej niezawodności.
Moduł komputerowy – SOM (System On Module) – kompaktowy układ elektroniczny zawierający wszystkie kluczowe komponenty systemu komputerowego – takie jak procesor (CPU), pamięć RAM, pamięć masową, układy komunikacyjne i interfejsy – zintegrowane na jednej płytce drukowanej, przeznaczonej do montażu na płycie bazowej (carrier board). SOM łączy zalety gotowego rozwiązania sprzętowego z elastycznością projektową, umożliwiając tworzenie urządzeń bez konieczności opracowywania pełnej elektroniki od podstaw. Dzięki temu przyspiesza proces rozwoju produktu i ułatwia aktualizację platformy sprzętowej w przyszłości. Moduły SOM są stosowane w szerokim zakresie aplikacji – od automatyki przemysłowej i systemów HMI, przez urządzenia medyczne i wojskowe, po rozwiązania IoT, robotykę i elektronikę konsumencką. W porównaniu z komputerami jednopłytkowymi (SBC), SOM wymaga płyty bazowej zapewniającej zasilanie, złącza i elementy dopasowane do konkretnego zastosowania, co daje projektantom większą swobodę w dostosowaniu urządzenia do wymagań aplikacji.
Mounting Options (opcje montażowe) – standardowe sposoby mechanicznego mocowania wyświetlacza lub modułu z wyświetlaczem w urządzeniu końcowym. Do najczęściej stosowanych należą: otwory montażowe (mounting holes) – przygotowane punkty do przykręcenia urządzenia; ramki montażowe (mounting brackets/ears) – uchwyty zintegrowane z obudową, ułatwiające szybki montaż; standard VESA – układ otworów zgodny z normą Video Electronics Standards Association (np. 75×75 mm, 100×100 mm), wykorzystywany głównie w monitorach i panelach; mocowanie od przodu (front mount) – najczęściej z użyciem ramek dociskowych; mocowanie od tyłu (rear mount) – polegające na montażu od wewnętrznej strony obudowy; Open Frame – konstrukcja przystosowana do niestandardowych zabudów. Wybór metody montażu zależy od konstrukcji urządzenia, dostępnej przestrzeni oraz wymagań aplikacyjnych.
MTBF (Mean Time Between Failures) – średni czas między awariami – statystyczna miara określająca, jak długo urządzenie może pracować bez awarii w warunkach nominalnych. Wyrażana w godzinach, wartość MTBF odnosi się do średniego czasu pomiędzy kolejnymi uszkodzeniami dla dużej liczby egzemplarzy tego samego typu. Przykładowo, MTBF = 50 000 h oznacza, że urządzenie statystycznie powinno działać przez taki czas, zanim nastąpi awaria – nie jest to jednak gwarancja działania bez przerw. Wskaźnik ten bazuje na danych z testów, symulacji lub historii pracy sprzętu i nie uwzględnia warunków ekstremalnych (np. skrajnych temperatur, wilgoci, wibracji). MTBF stosuje się powszechnie w przemyśle, medycynie i wojsku jako kryterium oceny niezawodności urządzeń. Wraz z parametrami takimi jak MTTF (Mean Time To Failure) i MTTR (Mean Time To Repair) pomaga w planowaniu cyklu życia oraz serwisu sprzętu elektronicznego.
NTSC (National Television System Committee) – organizacja, która opracowała jeden z pierwszych systemów kodowania kolorów w telewizji analogowej. Obecnie określenie NTSC funkcjonuje przede wszystkim jako punkt odniesienia dla przestrzeni barw, wykorzystywany przy porównywaniu możliwości kolorystycznych wyświetlaczy.
Przestrzeń barw NTSC jest szersza niż sRGB i obejmuje większy zakres kolorów, szczególnie w obszarze czerwieni i zieleni. Dlatego procentowe pokrycie przestrzeni NTSC przez dany ekran (np. „72% NTSC”) często służy jako wskaźnik jego zdolności do wiernego odwzorowania kolorów. Im wyższe pokrycie, tym szersza paleta barw możliwa do wyświetlenia, co ma znaczenie m.in. w grafice, wideo, druku i zastosowaniach profesjonalnych.
OCA (Optically Clear Adhesive) – optycznie przejrzysty klej stosowany w technologii optical bonding, czyli optycznego łączenia warstw wyświetlacza – najczęściej szyby ochronnej, panelu dotykowego i matrycy LCD lub OLED. Jego zadaniem jest trwałe zespolenie tych elementów przy jednoczesnym zachowaniu wysokiej przejrzystości optycznej i minimalizacji strat wizualnych. Zastosowanie OCA pozwala wyeliminować warstwę powietrza między szybą a matrycą, co znacząco redukuje refleksy świetlne, poprawia kontrast i zwiększa czytelność obrazu – zwłaszcza w jasnym otoczeniu lub przy bezpośrednim nasłonecznieniu. Materiał ten nie żółknie z czasem, wykazuje wysoką odporność na promieniowanie UV i podwyższone temperatury, dzięki czemu znajduje zastosowanie w urządzeniach przemysłowych, medycznych oraz przeznaczonych do użytku zewnętrznego. Klej OCA występuje w postaci cienkiej, przezroczystej folii lub żelu i musi być precyzyjnie dopasowany do rozmiaru i geometrii danego wyświetlacza. Jego jakość bezpośrednio wpływa na trwałość i właściwości optyczne całej konstrukcji.
OLED (Organic Light Emitting Diode) – organiczna dioda elektroluminescencyjna – technologia wyświetlaczy, w której każdy piksel emituje światło samodzielnie, bez potrzeby stosowania zewnętrznego podświetlenia. Pozwala to na uzyskanie idealnej czerni (piksele są wyłączone), bardzo wysokiego kontrastu, szerokich kątów widzenia i niezwykle krótkiego czasu reakcji. Dzięki strukturze organicznych materiałów luminescencyjnych, wyświetlacze OLED mogą być ultracienkie, elastyczne lub zakrzywione, co daje duże możliwości projektowe w elektronice użytkowej i wzornictwie przemysłowym. Technologia ta znajduje zastosowanie m.in. w smartfonach, zegarkach, monitorach profesjonalnych, ekranach HMI oraz systemach embedded, w których liczy się jakość obrazu, energooszczędność i estetyka. Do głównych ograniczeń OLED należą potencjalne wypalanie pikseli (image retention) oraz krótsza żywotność przy długotrwałym wyświetlaniu jasnych treści. Mimo to, wyświetlacze OLED zdobywają coraz większą popularność także w aplikacjach przemysłowych.
On-Cell Touch – technologia dotykowa, w której elektrody odpowiadające za detekcję dotyku są zintegrowane bezpośrednio z powierzchnią wyświetlacza LCD lub OLED, najczęściej na jednej z jego wewnętrznych warstw. W przeciwieństwie do klasycznych rozwiązań, gdzie panel dotykowy stanowi osobną warstwę nakładaną na ekran, w On-Cell Touch funkcja dotykowa jest częścią samego modułu wyświetlacza. Efektem jest cieńsza, lżejsza konstrukcja o lepszej przepuszczalności światła, co przekłada się na wyższą jasność obrazu, lepszy kontrast i niższe zużycie energii. Technologia ta znajduje zastosowanie przede wszystkim w urządzeniach mobilnych (np. smartfonach, tabletach), ale coraz częściej pojawia się również w aplikacjach przemysłowych, gdzie istotne są kompaktowe rozmiary i odporność mechaniczna. On-Cell Touch należy odróżniać od In-Cell Touch, w którym warstwa dotykowa umieszczona jest jeszcze głębiej – wewnątrz struktury matrycy.
Open Frame – określenie wyświetlacza lub monitora przemysłowego pozbawionego własnej obudowy zewnętrznej. Zamiast tego ekran osadzony jest w otwartej ramie, zwykle z metalowym stelażem, co ułatwia jego integrację z obudową końcowego urządzenia – np. kiosku, bankomatu, terminala POS, biletomatu czy maszyny przemysłowej. Konstrukcja Open Frame pozwala na różne typy montażu: od frontu, od tyłu lub od wewnątrz panelu, dzięki czemu łatwo dopasować ekran do wymagań danego projektu. Wyświetlacze tego typu często wyposażone są w otwory montażowe, uchwyty lub ramki, które zapewniają stabilne mocowanie w konstrukcji nośnej. Rozwiązanie to wybierane jest przede wszystkim przez producentów OEM i integratorów systemów, którzy potrzebują gotowego komponentu do zabudowy, ale chcą zachować kontrolę nad wyglądem, szczelnością i funkcjonalnością całego urządzenia.
Palm Rejection (rozpoznawanie niezamierzonych dotknięć dłonią) –
funkcja stosowana w zaawansowanych panelach dotykowych, głównie pojemnościowych (Projected Capacitive Touch), która pozwala ignorować przypadkowe dotknięcia dłonią lub nadgarstkiem podczas pracy z ekranem. Technologia ta odróżnia precyzyjny kontakt – np. końcówką rysika – od dotyku dużą powierzchnią skóry, dzięki czemu eliminuje niezamierzone interakcje i zapobiega przesunięciom lub kliknięciom treści. Funkcja Palm Rejection zwiększa precyzję, komfort obsługi i płynność działania, co jest szczególnie istotne w urządzeniach do pisania odręcznego, tabletach graficznych, systemach HMI i panelach przemysłowych. W zależności od konstrukcji urządzenia, może działać automatycznie lub aktywować się po wykryciu rysika.
Panel Controller – kontroler wyświetlacza – układ scalony lub zespół układów odpowiedzialny za sterowanie pracą wyświetlacza, synchronizację sygnałów wejściowych z parametrami matrycy oraz prawidłową prezentację obrazu. Generuje sygnały czasowe (timing), przetwarza dane graficzne, kontroluje jasność, kontrast, rozdzielczość i częstotliwość odświeżania. W zależności od rodzaju wyświetlacza (np. LCD-TFT, OLED, e-paper) i zastosowanego interfejsu (RGB, LVDS, MIPI DSI), może być zintegrowany z matrycą (w małych ekranach) lub występować jako osobny układ (w większych, przemysłowych rozwiązaniach). Popularne są także dedykowane kontrolery, takie jak SSD1963 czy FT8xx, ułatwiające integrację z systemami embedded. Panel Controller to kluczowy komponent w każdej aplikacji z wyświetlaczem – od prostych urządzeń IoT po zaawansowane systemy wizualizacji. W dokumentacji technicznej funkcjonuje również pod nazwą display controller lub TFT controller.
Panoramiczny wyświetlacz (Bar Type Display) – Typ wyświetlacza o niestandardowym, wydłużonym formacie obrazu, zazwyczaj o proporcjach znacznie szerszych niż standardowe (np. 16:3, 8:1, 32:9). Stosowany w miejscach o ograniczonej przestrzeni pionowej lub poziomej, m.in. w transporcie publicznym, automatach vendingowych, systemach wayfindingowych i witrynach sklepowych. Panele typu bar bazują najczęściej na technologii LCD-TFT, oferują szerokie kąty widzenia, wysoką jasność i rozdzielczości dopasowane do nietypowego formatu, co umożliwia ich zastosowanie także na zewnątrz. Często powstają przez cięcie standardowych matryc i ich hermetyzację, co wpływa na dostępność i koszt. Ze względu na format, wspierają treści projektowane w orientacji poziomej lub pionowej, co wymaga od projektantów UI/UX dostosowania układu informacji do nietypowych proporcji.
Personalizowany produkt – Customization (Customized Product) – proces dostosowania wyświetlacza lub jego komponentów do indywidualnych wymagań klienta końcowego. Modyfikacje mogą dotyczyć parametrów technicznych (np. rozdzielczości, jasności, zakresu temperatur pracy), konstrukcji mechanicznej (np. grubości cover glass, rodzaju mocowania, rozmiaru ramek), wyglądu zewnętrznego (np. nadruków, logo, kolorystyki), interfejsów komunikacyjnych, a także elementów takich jak powłoki optyczne, struktura panelu dotykowego czy system montażowy. Personalizacja może obejmować zarówno pojedyncze egzemplarze (np. do testów lub prototypów), jak i większe serie przemysłowe. Jej celem jest lepsza integracja wyświetlacza z urządzeniem, spełnienie norm branżowych (np. medycznych, transportowych) oraz poprawa ergonomii i estetyki. Customization jest kluczowym elementem projektów OEM i systemów wbudowanych.
Piksel – najmniejszy jednostkowy element obrazu wyświetlanego na ekranie. Każdy piksel odpowiada jednemu punktowi obrazu i może przyjmować określoną jasność oraz kolor. W przypadku wyświetlaczy kolorowych pojedynczy piksel składa się zazwyczaj z trzech subpikseli: czerwonego (R), zielonego (G) i niebieskiego (B), których kombinacja umożliwia wyświetlenie pełnej palety barw. Liczba pikseli w poziomie i pionie definiuje rozdzielczość ekranu – np. 1920×1080 oznacza 1920 pikseli w poziomie i 1080 w pionie, co przekłada się na ponad 2 miliony pikseli. Im więcej pikseli przypada na jednostkę długości (PPI – pixels per inch), tym większa szczegółowość i ostrość obrazu. Piksele są podstawą działania wszystkich technologii wyświetlania – od LCD i OLED po e-papier – a ich precyzyjne sterowanie decyduje o jakości obrazu, odwzorowaniu kolorów i komforcie użytkowania.
Pojemnościowy panel dotykowy – Capacitive Touch Panel (CTP) – Technologia rejestrująca dotyk poprzez pomiar zmian pojemności elektrostatycznej, bez potrzeby wywierania nacisku. CTP składa się z przezroczystych warstw elektrod tworzących siatkę czujników, które reagują na zmiany ładunku elektrycznego powodowane dotknięciem palcem lub przewodzącym rysikiem. Umożliwia dokładne wykrywanie punktu kontaktu, obsługę gestów oraz wielopunktowy dotyk (multitouch). Ekrany pojemnościowe są powszechnie stosowane w smartfonach, tabletach, panelach HMI i kioskach informacyjnych ze względu na trwałość, odporność na ścieranie, zarysowania oraz możliwość integracji z hartowanym szkłem. Wersje przemysłowe mogą działać w rękawiczkach lub przy obecności wody, co czyni je uniwersalnym rozwiązaniem w wymagających warunkach środowiskowych.
PoP (Package on Package) – układ typu warstwowego (pamięć + procesor) – technologia montażu układów scalonych, w której dwa lub więcej chipów – najczęściej procesor i pamięć – są umieszczane pionowo, jeden nad drugim, tworząc zintegrowany, kompaktowy układ. Dolna warstwa zazwyczaj zawiera procesor (np. aplikacyjny lub graficzny), a górna – pamięć RAM lub Flash; elementy te łączone są mechanicznie i elektrycznie za pomocą precyzyjnie rozmieszczonych padów kontaktowych. Dzięki układowi warstwowemu PoP pozwala oszczędzić miejsce na płytce PCB, skraca ścieżki sygnałowe, zmniejsza opóźnienia transmisji i poprawia wydajność komunikacji, co ma szczególne znaczenie w urządzeniach mobilnych, takich jak smartfony, tablety czy komputery embedded. Choć technologia upraszcza integrację i zwiększa gęstość upakowania, wymaga wysokiej precyzji montażu i pełnej zgodności komponentów. PoP jest szeroko stosowana w nowoczesnej elektronice, zwłaszcza w modułach typu System-on-Chip (SoC).
Polaryzator – element kluczowy w budowie wyświetlaczy LCD, odpowiedzialny za kontrolę kierunku przepuszczanego światła, co umożliwia prawidłowe działanie ciekłych kryształów. Typowy ekran LCD zawiera dwa polaryzatory – jeden z przodu (na wejściu światła), drugi z tyłu (na wyjściu) – a znajdujące się między nimi ciekłe kryształy, reagując na napięcie, obracają płaszczyznę polaryzacji, regulując tym samym jasność i kontrast obrazu. Polaryzatory mają wpływ również na kąty widzenia i czytelność w różnych warunkach oświetleniowych; występują w wariantach transmisyjnych, refleksyjnych i transfleksyjnych, dobieranych w zależności od trybu pracy wyświetlacza – np. do pracy na słońcu lub w aplikacjach o niskim poborze mocy. Uszkodzenie polaryzatora może powodować spadek jakości obrazu, zaburzenia podświetlenia i słabą widoczność, dlatego dobór odpowiedniego typu ma istotne znaczenie na etapie projektowania urządzenia.
Projected Capacitive Technology – PCT (technologia pojemnościowa projekcyjna) – jedna z najczęściej stosowanych technologii dotykowych we współczesnych ekranach, oparta na wykrywaniu zmian w polu elektrostatycznym powstających, gdy palec lub inny przewodzący obiekt zbliży się do powierzchni panelu. W odróżnieniu od starszych technologii rezystancyjnych, PCT nie wymaga fizycznego nacisku, co pozwala na szybszą, bardziej precyzyjną reakcję i większą trwałość. Panel dotykowy oparty na PCT zbudowany jest z przezroczystej siatki elektrod, zwykle z tlenku indu i cyny (ITO), umożliwia obsługę wielu punktów dotyku (multitouch), zachowuje wysoką przejrzystość i może działać nawet przez dodatkową warstwę szkła ochronnego. Technologia ta sprawdza się zarówno w urządzeniach mobilnych, jak i w zastosowaniach przemysłowych i medycznych, oferując odporność na wilgoć, zabrudzenia czy przypadkowe dotknięcia, dzięki funkcjom takim jak palm rejection czy water rejection.
Próbki (sample phase) – wstępna faza procesu produkcji urządzeń elektronicznych, takich jak wyświetlacze czy komponenty HMI, polegająca na wytworzeniu krótkiej serii testowej na podstawie zatwierdzonego projektu w celu oceny poprawności konstrukcji, jakości wykonania i zgodności ze specyfikacją oraz identyfikacji potencjalnych problemów technologicznych przed przejściem do dalszych etapów; próbki trafiają zwykle do klienta końcowego lub zespołu inżynierskiego w ramach walidacji prototypu, umożliwiając wprowadzenie korekt mechanicznych, elektrycznych lub programowych, co pozwala zoptymalizować parametry techniczne i uniknąć kosztownych błędów na etapie produkcji seryjnej; po Sample Phase projekt przechodzi zwykle do fazy próbnej (Trial Phase), a następnie – po ostatecznym zatwierdzeniu – do produkcji masowej (Mass Production).
Przemysłowy wyświetlacz (Industrial Display) – ekran zaprojektowany do pracy w wymagających warunkach środowiskowych, takich jak skrajne temperatury, wysoka wilgotność, zapylenie, wibracje czy intensywna eksploatacja. W odróżnieniu od standardowych wyświetlaczy konsumenckich, modele przemysłowe charakteryzują się większą trwałością, dłuższym czasem życia (np. 50 000–70 000 godzin), szerszym zakresem temperatur pracy (np. od –30°C do +80°C) oraz przystosowaniem do pracy ciągłej w trybie 24/7. Często oferują wysoką jasność i warstwy AR/AG dla lepszej czytelności na zewnątrz, wzmocnione ramki, zwiększoną odporność mechaniczną (np. IK08, IK10) oraz opcjonalne powłoki ochronne, takie jak antykorozyjne lub antybakteryjne. Wyświetlacze przemysłowe znajdują zastosowanie m.in. w automatyce, transporcie, logistyce, energetyce, medycynie, kioskach informacyjnych i systemach POS – wszędzie tam, gdzie kluczowa jest niezawodność i odporność na trudne warunki.
Ramka wyświetlacza (bezel) – Fizyczna krawędź otaczająca aktywny obszar wyświetlacza, pełniąca funkcję ochronną i konstrukcyjną. Zabezpiecza matrycę przed uszkodzeniami mechanicznymi i wpływem środowiska (np. wilgocią, kurzem), a także umożliwia montaż wyświetlacza w obudowie. Może być wykonana z plastiku, metalu lub szkła i występować w różnych formach – od masywnych, widocznych ramek po konstrukcje z wąską lub niemal niewidoczną krawędzią. W zastosowaniach przemysłowych ramka często bywa szersza w celu wzmocnienia konstrukcji lub integracji z systemem uszczelnień (np. z uszczelką piankową typu gasket), natomiast w elektronice konsumenckiej zwykle dąży się do jej minimalizacji, aby zwiększyć powierzchnię wyświetlania przy tych samych wymiarach zewnętrznych. Termin „bezel” może również odnosić się do elementów dekoracyjnych, takich jak nadrukowane lub optycznie wykończone ramki.
Reflection (odbicie światła) – zjawisko polegające na tym, że światło padające na powierzchnię ekranu zostaje częściowo lub całkowicie odbite, zamiast przejść przez jego strukturę, co może znacząco pogorszyć czytelność obrazu, zwłaszcza w jasnym otoczeniu lub na zewnątrz. Ekrany o błyszczącej powierzchni, typowe dla urządzeń konsumenckich, odbijają więcej światła, co może prowadzić do olśnienia i obniżenia kontrastu. W rozwiązaniach przemysłowych, medycznych i outdoorowych stosuje się metody ograniczające refleksy, takie jak powłoki antyrefleksyjne (AR), warstwy antyodblaskowe (AG) lub technologia optical bonding, która eliminuje przestrzeń powietrzną między warstwami. Skuteczne ograniczenie odbić ma kluczowe znaczenie dla czytelności, bezpieczeństwa i komfortu korzystania z wyświetlacza w wymagających warunkach.
REACH (EC 1907/2006) – skrót od Registration, Evaluation, Authorisation and Restriction of Chemicals – unijne rozporządzenie nr 1907/2006 mające na celu ochronę zdrowia ludzi i środowiska przed zagrożeniami wynikającymi ze stosowania substancji chemicznych. W elektronice, w tym przy produkcji wyświetlaczy, REACH reguluje wykorzystanie materiałów zawierających określone chemikalia, a producenci, importerzy i dostawcy są zobowiązani do zgłaszania obecności tzw. substancji wzbudzających szczególne obawy (SVHC), jeśli ich zawartość przekracza 0,1% masy komponentu. Zgodność z REACH ma kluczowe znaczenie przy projektowaniu i wprowadzaniu produktów elektronicznych na rynek UE – zarówno z perspektywy prawnej, jak i środowiskowej – i jest często dokumentowana w kartach katalogowych i deklaracjach producentów.
Rear Sided Adhesive Tape (RSA) – techniczna taśma dwustronnie klejąca, stosowana do montażu warstw wyświetlacza, paneli dotykowych oraz modułów elektronicznych. W polskim nazewnictwie przemysłowym funkcjonuje również jako taśma montażowa lub taśma samoprzylepna techniczna. Umożliwia trwałe i szybkie łączenie komponentów bez użycia śrub czy zaczepów, kompensuje drobne nierówności powierzchni, tłumi drgania i może być stosowana w procesie air bondingu, pozostawiając niewielką szczelinę powietrzną między warstwami. W elektronice wykorzystywana m.in. do przyklejania szkła ochronnego, montażu ekranów do obudów lub mocowania modułów dotykowych do ramki.
Response Time – czas reakcji matrycy – parametr określający, jak szybko pojedynczy piksel wyświetlacza zmienia swój stan, zazwyczaj z jednego odcienia szarości na inny (np. z 0% do 100% i z powrotem), mierzony w milisekundach (ms). Im krótszy czas reakcji, tym płynniejsze przejścia obrazu i mniejsze ryzyko wystąpienia efektu smużenia (ghosting), czyli rozmycia poruszających się elementów. Czas reakcji ma kluczowe znaczenie w aplikacjach dynamicznych – takich jak gry, systemy wizyjne, multimedia czy ekrany pokładowe – gdzie liczy się szybkość wyświetlania zmian bez zniekształceń. W panelach z dłuższym czasem reakcji mogą być widoczne opóźnienia w odświeżaniu obrazu lub rozmyte krawędzie ruchomych obiektów.
Rezystancyjny panel dotykowy – Resistive Touch Panel (RTP) – technologia dotykowa oparta na pomiarze zmiany oporu elektrycznego, wykorzystująca dwie cienkie warstwy przewodzące (zwykle PET i szklana podkładka) oddzielone mikroszczeliną. Po naciśnięciu panelu warstwy stykają się, a kontroler lokalizuje punkt dotyku na podstawie zmiany rezystancji. Panele RTP działają z dowolnym narzędziem – palcem, rysikiem, a nawet w rękawiczkach – i są odporne na przypadkowe dotknięcia, co czyni je szczególnie użytecznymi w zastosowaniach przemysłowych, medycznych i wojskowych. W porównaniu do paneli pojemnościowych są mniej czułe i nie obsługują multitouch, ale są tańsze, prostsze w integracji i niezawodne w trudnych warunkach.
RoHS (Dyrektywa 2011/65/EU) – unijna dyrektywa ograniczająca stosowanie niebezpiecznych substancji chemicznych w urządzeniach elektrycznych i elektronicznych. Wymaga od producentów eliminacji lub redukcji m.in. ołowiu, rtęci, kadmu, chromu sześciowartościowego, PBB i PBDE, które mogą zagrażać zdrowiu i środowisku, zwłaszcza podczas utylizacji. Zgodność z RoHS jest warunkiem wprowadzenia produktu do obrotu na terenie UE i potwierdzana jest odpowiednim oznaczeniem. W branży elektronicznej – także w wyświetlaczach, płytach PCB, sterownikach, kablach czy złączach – RoHS stanowi jeden z podstawowych standardów ekologicznych i jakościowych.
RSA (Rear Sided Adhesive Tape) – tylna taśma klejąca, czyli techniczna taśma dwustronna montażowa naklejana od tylnej strony elementów, wykorzystywana do trwałego mocowania modułów wyświetlaczy, paneli dotykowych, uszczelek lub osłon ochronnych; zapewnia równomierne przyleganie, tłumi lekkie wibracje i kompensuje niewielkie nierówności powierzchni, a przy montażu ekranów pełni także funkcję zabezpieczającą przed kurzem i wilgocią; termin RSA bywa stosowany zamiennie z określeniem DSA (Double Sided Adhesive), choć niektórzy producenci rozróżniają je zależnie od zastosowania; typowa taśma RSA jest cienka, odporna na promieniowanie UV, zmienne temperatury i starzenie się kleju, co czyni ją odpowiednią do zastosowań przemysłowych, medycznych i zewnętrznych.
RS232 (Recommended Standard 232) – jeden z najstarszych i najbardziej rozpowszechnionych standardów komunikacji szeregowej, opracowany przez organizację EIA (Electronic Industries Alliance), wykorzystywany do transmisji danych między urządzeniami elektronicznymi, takimi jak komputery, wyświetlacze, modemy czy kontrolery przemysłowe; opiera się na transmisji szeregowej, czyli przesyłaniu danych bit po bicie przez jedną linię sygnałową, najczęściej za pomocą złączy DB9 lub DB25, przy czym poziomy napięć różnią się od nowoczesnych interfejsów, co często wymaga zastosowania konwerterów; RS232 umożliwia komunikację punkt–punkt (między dwoma urządzeniami), nie wymaga systemu operacyjnego ani złożonej konfiguracji, a dzięki swojej prostocie, stabilności i niezależności od magistrali nadal znajduje zastosowanie w automatyce przemysłowej, systemach wbudowanych i urządzeniach medycznych, mimo że w elektronice użytkowej został w dużej mierze wyparty przez nowocześniejsze interfejsy.
Sandwich (stos) – konstrukcja warstwowa modułu elektronicznego – pojęcie używane w elektronice przemysłowej i technologii wyświetlaczy, odnoszące się do wielowarstwowej struktury, w której elementy takie jak wyświetlacz LCD, panel dotykowy, szkło ochronne, podświetlenie, kontroler, a czasem również dodatkowe płytki PCB, są ułożone warstwowo i połączone w jedną zwartą całość; nazwa pochodzi od kanapkowej struktury, w której komponenty „przekłada się” jak składniki, co pozwala zintegrować wiele funkcji w jednym module, uprościć montaż końcowego urządzenia, zmniejszyć zajmowaną przestrzeń, ułatwić zarządzanie przewodami oraz ograniczyć ryzyko błędów integracyjnych; konstrukcje typu sandwich stosowane są zarówno w elektronice użytkowej (np. tablety, monitory), jak i w rozwiązaniach przemysłowych, a także mogą być projektowane indywidualnie pod wymagania klienta jako kompletne moduły gotowe do montażu bez dodatkowych prac.
SAW (Surface Acoustic Wave) – panel dotykowy z falą akustyczną – technologia dotykowa wykorzystująca fale ultradźwiękowe przemieszczające się po powierzchni ekranu. Na krawędziach panelu umieszczone są przetworniki nadawcze i odbiorcze, które generują i rejestrują fale, a dotknięcie ekranu powoduje ich częściowe wytłumienie w miejscu kontaktu. Kontroler analizuje tę zmianę i precyzyjnie określa położenie punktu dotyku. Panele SAW charakteryzują się wysoką przejrzystością optyczną, doskonałym odwzorowaniem kolorów i brakiem dodatkowych warstw przewodzących, które mogłyby pogarszać obraz. Mogą obsługiwać dotyk palcem, rękawiczką lub miękkim rysikiem, ale są wrażliwe na zabrudzenia i działanie wody, która może zakłócać propagację fal. Technologia SAW znajduje zastosowanie głównie w kioskach informacyjnych, punktach sprzedaży (POS) i systemach interaktywnych, gdzie istotna jest wysoka jakość obrazu i precyzyjna reakcja na dotyk.
SBC (Single Board Computer) – komputer jednopłytkowy – zintegrowane urządzenie elektroniczne, które na jednej płytce PCB zawiera wszystkie podstawowe komponenty komputera, takie jak procesor (CPU), pamięć RAM, pamięć masową, interfejsy wejścia/wyjścia, a często także układy komunikacyjne; SBC są projektowane jako kompaktowe, energooszczędne i łatwe do integracji rozwiązania wykorzystywane zarówno w prototypach, jak i w gotowych produktach przemysłowych; znajdują zastosowanie m.in. w sterowaniu urządzeniami IoT, automatyce przemysłowej, systemach HMI, tablicach informacyjnych, kioskach interaktywnych oraz sprzęcie edukacyjnym; dzięki zwartej konstrukcji, gotowym interfejsom i wsparciu dla systemów operacyjnych (np. Linux, Android), komputery jednopłytkowe umożliwiają szybki rozwój urządzeń bez konieczności projektowania elektroniki od podstaw.
Scaler (układ skalujący obraz) – specjalistyczny układ elektroniczny, którego zadaniem jest dopasowanie rozdzielczości sygnału wideo do natywnej rozdzielczości wyświetlacza. Skalowanie może odbywać się w górę lub w dół – poprzez odpowiednie zwiększanie bądź zmniejszanie liczby pikseli – przy zachowaniu możliwie wysokiej jakości i bez zniekształcania treści. Układy tego typu są kluczowe w systemach wyświetlania obrazu, zwłaszcza gdy sygnał wejściowy (np. z komputera, kamery czy odtwarzacza multimedialnego) nie odpowiada rozdzielczości panelu LCD lub LED. Scaler automatycznie przekształca obraz tak, by był wyświetlany prawidłowo i estetycznie. W bardziej zaawansowanych wersjach może również pełnić dodatkowe funkcje – takie jak zmiana proporcji obrazu, redukcja szumów, korekcja kolorów czy konwersja sygnałów analogowych na cyfrowe. Układy skalujące znajdują zastosowanie m.in. w monitorach, telewizorach, panelach operatorskich oraz systemach digital signage.
SD (Secure Digital) – karta pamięci SD – popularny format karty pamięci flash, wykorzystywany w urządzeniach elektronicznych, takich jak aparaty, kamery, laptopy, odtwarzacze multimedialne czy systemy embedded. Karty SD cechują się kompaktowymi wymiarami, prostą obsługą i dużą pojemnością, dzięki czemu stanowią wygodny nośnik danych. Występują w kilku wersjach – m.in. SDHC (High Capacity) i SDXC (eXtended Capacity) – różniących się maksymalną pojemnością i systemem plików. W zależności od klasy prędkości, mogą obsługiwać nagrania wideo w wysokiej rozdzielczości, szybki zapis danych lub pełnić funkcję nośnika systemowego. W zastosowaniach profesjonalnych, takich jak panele HMI, urządzenia IoT czy systemy automatyki, karty SD są wykorzystywane jako łatwo wymienialne magazyny danych, oferując dobrą trwałość i odporność na warunki środowiskowe.
Seal (uszczelnienie trwałe wyświetlacza) – bariera ochronna stosowana w montażu wyświetlaczy, mająca na celu całkowite zamknięcie szczeliny między ekranem a obudową. Może przyjmować formę ciągłej uszczelki z gumy lub silikonu, taśmy samoprzylepnej, powłoki uszczelniającej lub żywicy. Seal zapewnia wysoki poziom ochrony przed wodą, kurzem i innymi zanieczyszczeniami – często spełniający wymagania norm IP (Ingress Protection). Jest powszechnie stosowany w konstrukcjach, które muszą pracować w trudnych warunkach środowiskowych, np. w automatyce przemysłowej, urządzeniach outdoorowych, sprzęcie wojskowym i medycznym.
Segment LCD (wyświetlacz segmentowy LCD) – rodzaj wyświetlacza ciekłokrystalicznego, w którym każdy element graficzny (segment) ma z góry zdefiniowany kształt i może być jedynie włączany lub wyłączany. Segmenty mogą przyjmować formę cyfr (np. 7-segmentowych), liter, ikon lub innych symboli graficznych. Wyświetlacze segmentowe nie posiadają matrycy pikseli, co oznacza, że nie umożliwiają dowolnego kształtowania obrazu – można wyświetlić jedynie wcześniej zaprojektowane pola aktywne. Dzięki prostej konstrukcji, niskim wymaganiom energetycznym i dużej trwałości, znajdują zastosowanie w urządzeniach takich jak zegarki cyfrowe, termometry, liczniki, sprzęt medyczny czy panele sterujące AGD. Segmentowe wyświetlacze LCD zwykle wykorzystują technologię TN (Twisted Nematic) lub STN (Super Twisted Nematic), co pozwala obniżyć koszty produkcji i umożliwia personalizację segmentów zgodnie z wymaganiami projektu.
Shield (nakładka prototypowa/osłona rozwojowa) – płytka rozszerzająca zaprojektowana do współpracy z popularnymi platformami rozwojowymi, takimi jak Arduino, Raspberry Pi czy inne komputery jednopłytkowe (SBC). W polskiej terminologii spotyka się określenia „nakładka prototypowa” lub „moduł rozszerzający”, choć angielska nazwa „shield” pozostaje powszechnie używana. Shieldy umożliwiają szybkie rozszerzenie funkcjonalności systemu o dodatkowe moduły – np. wyświetlacze, czujniki, interfejsy komunikacyjne czy sterowniki silników – bez konieczności projektowania własnej płytki PCB. Dzięki standaryzowanemu układowi złącz ułatwiają prototypowanie i testowanie rozwiązań, szczególnie w środowiskach inżynierskich, edukacyjnych i hobbystycznych. W aplikacjach przemysłowych ich funkcję zazwyczaj przejmują wyspecjalizowane moduły, jednak w elektronice rozwojowej pojęcie „shield” wciąż pozostaje standardem.
Spacer Dots (mikroodstępniki dystansowe) – mikroskopijne punkty umieszczane pomiędzy warstwami panelu dotykowego, najczęściej w technologii Air Bonding, których zadaniem jest utrzymanie stałego i równomiernego odstępu między górną warstwą (np. szkłem) a dolną z warstwą sensorów, w której znajduje się szczelina powietrzna; ich brak może prowadzić do błędów działania panelu, takich jak niekontrolowane zwarcia, ghost touch czy mechaniczne deformacje przy nacisku; spacer dots są niemal niewidoczne, nie wpływają na jakość obrazu ani precyzję dotyku, mają zazwyczaj średnicę kilkudziesięciu mikrometrów i są wykonywane z przezroczystych tworzyw lub żywic, a mimo mikroskopijnych rozmiarów odgrywają kluczową rolę w zachowaniu stabilności, dokładności i trwałości konstrukcji paneli dotykowych z warstwami oddzielonymi powietrzem.
SPI (Serial Peripheral Interface) – popularny, prosty i szybki sposób przesyłania danych między układami elektronicznymi, np. mikrokontrolerem a wyświetlaczem, czujnikiem, pamięcią czy innym modułem. Umożliwia jednoczesną transmisję w obu kierunkach i wykorzystuje cztery linie sygnałowe: dwie do przesyłania danych (w każdą stronę), jedną do taktowania transmisji oraz jedną do wyboru konkretnego urządzenia. Dzięki synchronizacji za pomocą wspólnego zegara SPI zapewnia wysoką prędkość i niezawodność komunikacji. W wyświetlaczach, zwłaszcza mniejszych – takich jak OLED czy LCD-TFT w urządzeniach przenośnych – sprawdza się ze względu na prostą implementację i szeroką kompatybilność z mikrokontrolerami. W przypadku większych ekranów, wymagających przesyłania większej ilości danych, częściej stosuje się szybsze interfejsy, takie jak RGB, LVDS czy MIPI DSI.
SSD1963 Controller (kontroler wyświetlacza TFT) – specjalizowany układ scalony przeznaczony do sterowania wyświetlaczami TFT LCD o rozdzielczości do 864×480 pikseli (WVGA). Zawiera wbudowaną pamięć, generatory sygnałów sterujących oraz funkcje umożliwiające regulację parametrów obrazu. Komunikuje się z mikrokontrolerem za pośrednictwem interfejsu równoległego, co pozwala na integrację z wieloma popularnymi układami sterującymi, w tym o ograniczonych możliwościach graficznych. SSD1963 umożliwia m.in. kontrolę odświeżania, podświetlenia i jasności ekranu, odciążając jednocześnie główny procesor systemu. Dzięki temu znajduje szerokie zastosowanie w aplikacjach przemysłowych i embedded, gdzie istotne są niezawodność, niski koszt implementacji oraz prostota integracji.
STN (Super-Twisted Nematic) – technologia wyświetlaczy ciekłokrystalicznych (LCD) będąca rozwinięciem starszego rozwiązania TN (Twisted Nematic), w której ciekłe kryształy są skręcone pod większym kątem, nawet do 270°, co pozwala uzyskać wyższy kontrast i szersze kąty widzenia, szczególnie w prostych ekranach monochromatycznych. Wyświetlacze STN są tanie w produkcji i energooszczędne, dlatego wciąż znajdują zastosowanie w urządzeniach przenośnych, przyrządach pomiarowych, kalkulatorach oraz w systemach przemysłowych i medycznych. Ich wadą jest wolniejszy czas reakcji i gorsza czytelność przy dynamicznych treściach, co ogranicza ich użyteczność w wyświetlaniu szybkich animacji i wideo. Odmiany tej technologii, takie jak FSTN czy DFSTN, stosują dodatkowe filtry w celu poprawy kontrastu i odwzorowania kolorów.
Sunlight Readable Display (wyświetlacz czytelny w słońcu) – typ ekranu zaprojektowany tak, aby zachowywał pełną czytelność nawet w bezpośrednim świetle słonecznym, w warunkach, w których standardowe panele LCD stają się blade, wyblakłe lub pokryte refleksami. Uzyskuje się to dzięki bardzo wysokiej jasności podświetlenia (zwykle powyżej 800 cd/m², często 1000–1500 cd/m² i więcej), niskiej refleksyjności warstw frontowych, zastosowaniu powłok antyodblaskowych (AR) lub technik optycznego bondingu, a w niektórych konstrukcjach także technologii transfleksyjnej, która odbija część światła otoczenia w celu zwiększenia kontrastu. Wyświetlacze tego typu stosuje się w aplikacjach zewnętrznych i mobilnych – od terminali outdoorowych, systemów informacji pasażerskiej i paneli HMI po urządzenia wojskowe, kolejowe, medyczne i przemysłowe – wszędzie tam, gdzie wysoka czytelność w silnym świetle jest kluczowa dla funkcjonalności, a często również dla bezpieczeństwa.
Szkło ochronne (cover glass) – zewnętrzna warstwa szklana umieszczona na powierzchni wyświetlacza, chroniąca delikatne komponenty przed uszkodzeniami mechanicznymi, zarysowaniami, zabrudzeniami i wpływem czynników środowiskowych. Może być wykonana ze szkła standardowego, hartowanego lub materiałów o zwiększonej odporności, takich jak Gorilla Glass. W zastosowaniach przemysłowych i medycznych często stosuje się szkła grubsze (np. 2 mm) lub z dodatkowymi powłokami funkcjonalnymi, takimi jak warstwy antyrefleksyjne, antybakteryjne, anty-UV czy antyodblaskowe. Szkło ochronne może również pełnić funkcję dekoracyjną – zawierać nadruki, logo lub przyciski dotykowe. Jego odpowiedni dobór ma istotne znaczenie dla optyki, estetyki oraz integracji z panelem dotykowym.
Temperatura przechowywania (storage temperature) –
zakres temperatur, w jakim wyświetlacz lub inne urządzenie elektroniczne może być bezpiecznie przechowywane, czyli pozostawać poza pracą, bez ryzyka uszkodzenia elementów wewnętrznych. Parametr ten odnosi się głównie do warunków transportu, magazynowania i długotrwałego składowania, zarówno przed montażem, jak i po zakończeniu eksploatacji. Typowy zakres temperatury przechowywania jest szerszy niż zakres pracy, np. od -20°C do +70°C, a jego wartość zależy od rodzaju komponentów, technologii ciekłokrystalicznej, użytych klejów, uszczelnień i materiałów obudowy. Przekroczenie dopuszczalnych wartości może prowadzić do trwałych deformacji ciekłych kryształów, uszkodzenia warstw polaryzujących, pękania klejów lub kondensacji wilgoci. Parametr ten ma istotne znaczenie w projektowaniu urządzeń przeznaczonych do trudnych warunków środowiskowych, takich jak kolej, przemysł czy medycyna oraz przy planowaniu łańcucha dostaw i magazynowania komponentów.
TAB (Tape Automated Bonding) – montaż układów scalonych na taśmie – technologia łączenia układów scalonych z podłożem za pomocą cienkiej, elastycznej taśmy polimerowej (zwykle z miedziowanymi ścieżkami), na której chip jest umieszczany i do której jest trwale przymocowany. Metoda ta pozwala na precyzyjne i gęste wyprowadzenie sygnałów z układu scalonego, a następnie na szybkie i automatyczne przeniesienie go na docelową płytkę PCB, szkło wyświetlacza lub inny nośnik. TAB znajduje szerokie zastosowanie w produkcji wyświetlaczy LCD i OLED, gdzie służy do łączenia sterowników (driver IC) bezpośrednio z krawędzią panelu, minimalizując przestrzeń potrzebną na połączenia i umożliwiając tworzenie cienkich ramek (bezela). Technologia ta charakteryzuje się wysoką niezawodnością połączeń, dobrą odpornością mechaniczną i możliwością obsługi dużej liczby linii sygnałowych, ale wymaga precyzyjnych procesów montażowych i specjalistycznego wyposażenia.
Testowy etap (trial phase) – etap w procesie produkcji urządzeń elektronicznych, w tym wyświetlaczy, następujący po fazie próbek (Sample Phase), w którym wytwarzana jest ograniczona partia produktów w warunkach zbliżonych do docelowej produkcji masowej. Celem tego etapu jest sprawdzenie stabilności procesu wytwarzania, powtarzalności jakości, zgodności parametrów technicznych oraz identyfikacja ewentualnych problemów montażowych lub logistycznych przed uruchomieniem pełnoskalowej produkcji. W fazie testowej produkty trafiają często do klienta końcowego lub wybranych użytkowników w ramach pilotażu, co pozwala zebrać dodatkowe opinie i potwierdzić gotowość rozwiązania do komercyjnego wdrożenia. Trial Phase stanowi kluczowy moment walidacji całego projektu – umożliwia wprowadzenie ostatnich korekt konstrukcyjnych, optymalizację procesu montażu i minimalizację ryzyka wad w finalnych partiach produkcyjnych.
TFT (Thin-Film Transistor) – tranzystor cienkowarstwowy – technologia stosowana w wyświetlaczach ciekłokrystalicznych (LCD), w której każdy piksel jest sterowany indywidualnym tranzystorem umieszczonym bezpośrednio na szkle lub tworzywie ekranu. Dzięki temu możliwe jest szybkie i precyzyjne przełączanie stanu pikseli, co przekłada się na wyższą jakość obrazu, lepszy kontrast, większą ostrość i krótszy czas reakcji w porównaniu do prostszych matryc pasywnych. Wyświetlacze TFT znajdują zastosowanie w monitorach komputerowych, telewizorach, urządzeniach mobilnych, panelach HMI oraz w systemach przemysłowych, gdzie ważna jest wysoka rozdzielczość i wierne odwzorowanie kolorów. W zależności od konstrukcji, matryce TFT mogą wykorzystywać różne typy ułożenia ciekłych kryształów, takie jak TN, IPS czy VA, które wpływają na kąty widzenia, odwzorowanie barw i czas reakcji.
Timing Controller (T-CON) – kontroler czasowy wyświetlacza – układ elektroniczny odpowiedzialny za przekształcanie sygnałów wejściowych z płyty głównej lub kontrolera grafiki na precyzyjne sygnały sterujące matrycą LCD lub OLED. T-CON synchronizuje pracę wszystkich pikseli, generując odpowiednie impulsy zegarowe, sygnały sterujące bramkami (gate) i źródłami (source), a także przetwarzając dane obrazu tak, aby były wyświetlane w prawidłowej kolejności i z właściwymi parametrami. W nowoczesnych panelach odpowiada również za funkcje dodatkowe, takie jak korekcja kolorów, kompensacja równomierności podświetlenia czy redukcja szumów. Układ T-CON może być zintegrowany z matrycą lub występować jako osobna płytka, umieszczona pomiędzy kontrolerem głównym a panelem wyświetlacza. Jego poprawne działanie jest kluczowe dla jakości obrazu, stabilności odświeżania i braku artefaktów wizualnych.
TN (Twisted Nematic) – jedna z najstarszych i najprostszych technologii stosowanych w wyświetlaczach ciekłokrystalicznych (LCD). W matrycach TN cząsteczki ciekłych kryształów w stanie spoczynku są skręcone o 90°, co pozwala kontrolować przepływ światła pomiędzy polaryzatorami poprzez zmianę ich ułożenia pod wpływem przyłożonego napięcia. Rozwiązanie to zapewnia niski koszt produkcji, krótki czas reakcji i niskie zużycie energii, jednak ma ograniczone kąty widzenia i gorsze odwzorowanie kolorów w porównaniu z nowszymi technologiami, takimi jak IPS czy VA. Matryce TN są nadal stosowane w prostych wyświetlaczach przemysłowych, urządzeniach pomiarowych, kalkulatorach czy zegarkach, a także w niektórych monitorach komputerowych, gdzie priorytetem jest szybkość działania i niski koszt.
Touch Controller (kontroler dotyku) – układ elektroniczny odpowiedzialny za przetwarzanie sygnałów z panelu dotykowego i zamianę ich na dane zrozumiałe dla głównego systemu sterującego, np. procesora urządzenia. Odbiera informacje o miejscu i rodzaju dotyku z czujników (rezystancyjnych, pojemnościowych, SAW, podczerwieni itp.), filtruje zakłócenia, interpretuje gesty oraz przekazuje współrzędne punktów dotyku do oprogramowania. W zależności od technologii panelu dotykowego, kontroler może obsługiwać funkcje dodatkowe, takie jak multitouch, rozpoznawanie gestów, odrzucanie przypadkowych dotknięć (palm rejection) czy pracę w obecności wody lub zabrudzeń. Może być zintegrowany bezpośrednio z modułem wyświetlacza (np. w rozwiązaniach In-Cell lub On-Cell) albo występować jako osobny układ na płytce PCB. Touch Controllery są stosowane zarówno w elektronice konsumenckiej, jak smartfony i tablety, jak i w urządzeniach przemysłowych, medycznych czy wojskowych, gdzie wymagana jest wysoka precyzja i niezawodność obsługi interfejsu dotykowego.
Touch Interface (I2C / USB / RS232) – interfejs komunikacyjny panelu dotykowego – określenie sposobu, w jaki panel dotykowy lub jego kontroler przesyła dane o dotyku do głównego urządzenia sterującego, np. komputera przemysłowego, mikrokontrolera czy systemu wbudowanego. W zależności od konstrukcji i przeznaczenia modułu, komunikacja może odbywać się przez różne standardy transmisji. I2C (Inter-Integrated Circuit) to popularny interfejs szeregowy o niskiej przepustowości, używany głównie w kompaktowych, energooszczędnych systemach embedded. USB (Universal Serial Bus) jest uniwersalnym standardem plug-and-play, zapewniającym wysoką kompatybilność z komputerami i systemami operacyjnymi, często stosowanym w monitorach dotykowych i panelach HMI. RS232 to starszy, ale wciąż wykorzystywany w przemyśle standard komunikacji szeregowej, ceniony za prostotę i odporność na zakłócenia w trudnych warunkach. Wybór interfejsu zależy od wymagań aplikacji, dostępnych portów w urządzeniu oraz potrzeb w zakresie szybkości transmisji, długości przewodów i kompatybilności z istniejącym systemem.
Transfleksyjny wyświetlacz (Transflective LCD) – rodzaj wyświetlacza ciekłokrystalicznego, który łączy cechy ekranów transmisyjnych i refleksyjnych, umożliwiając dobrą czytelność zarówno w ciemnym otoczeniu, jak i w silnym świetle słonecznym. Kluczowym elementem tej technologii jest specjalna warstwa transfleksyjna umieszczona za matrycą LCD, która częściowo odbija światło z otoczenia (jak w wyświetlaczach refleksyjnych), a częściowo przepuszcza światło pochodzące z podświetlenia (jak w transmisyjnych). Dzięki temu, przy dużym nasłonecznieniu ekran wykorzystuje odbite światło do zwiększenia kontrastu, a przy słabym oświetleniu korzysta z wbudowanego podświetlenia. Rozwiązanie transfleksyjne pozwala ograniczyć zużycie energii w aplikacjach mobilnych, ponieważ w jasnym otoczeniu można zmniejszyć intensywność podświetlenia lub całkowicie je wyłączyć. Tego typu wyświetlacze znajdują zastosowanie m.in. w sprzęcie outdoorowym, urządzeniach wojskowych, systemach nawigacyjnych, terminalach logistycznych i przemysłowych panelach HMI, gdzie wymagana jest czytelność w każdych warunkach oświetleniowych.
Transmisyjny wyświetlacz LCD (Transmissive LCD) – typ ekranu ciekłokrystalicznego, w którym widoczność obrazu opiera się wyłącznie na świetle przechodzącym przez matrycę od tylnego podświetlenia. W tym rozwiązaniu panel LCD jest przezroczysty dla światła podświetlenia, a ciekłe kryształy wraz z filtrami kolorów modulują je, tworząc obraz. Wyświetlacze transmisyjne zapewniają wysoką jasność, nasycone kolory i dobrą czytelność w warunkach słabego lub sztucznego oświetlenia, jednak ich wadą jest ograniczona widoczność w bezpośrednim świetle słonecznym – silne oświetlenie zewnętrzne może powodować odbicia i spadek kontrastu. Technologia ta jest powszechnie stosowana w monitorach komputerowych, telewizorach LCD, panelach HMI pracujących wewnątrz pomieszczeń oraz urządzeniach przenośnych przeznaczonych do użytku głównie w środowisku o kontrolowanym oświetleniu.
Tryby transmisji światła (Transmission Modes) – określenie stosowane w technologii wyświetlaczy LCD, opisujące sposób, w jaki panel wykorzystuje i kieruje światło w celu wyświetlenia obrazu. Wyróżnia się trzy główne tryby: transmisyjny (transmissive) – w którym obraz widoczny jest dzięki światłu przechodzącemu przez matrycę z wbudowanego podświetlenia, co zapewnia wysoką jasność w ciemnym otoczeniu, ale obniża czytelność w pełnym słońcu; refleksyjny (reflective) – wykorzystujący wyłącznie światło odbite od wbudowanej powierzchni lustrzanej, dzięki czemu doskonale sprawdza się w jasnym świetle, lecz wymaga oświetlenia zewnętrznego; oraz transfleksyjny (transflective) – będący kompromisem, w którym specjalna warstwa częściowo odbija światło z otoczenia, a częściowo przepuszcza światło z podświetlenia, zapewniając dobrą widoczność w szerokim zakresie warunków oświetleniowych. Dobór odpowiedniego trybu transmisji ma kluczowe znaczenie w projektowaniu urządzeń do pracy w konkretnym środowisku – od wnętrz po ekstremalne warunki zewnętrzne.
USB (Universal Serial Bus) – uniwersalna magistrala szeregowa – powszechny standard interfejsu komunikacyjnego służący do przesyłania danych i zasilania pomiędzy urządzeniami elektronicznymi. Umożliwia podłączanie, odłączanie i automatyczne rozpoznawanie sprzętu bez konieczności wyłączania systemu (funkcja plug-and-play). USB obsługuje różne prędkości transmisji – od USB 1.1 (12 Mb/s) przez USB 2.0 (480 Mb/s), USB 3.x (do 20 Gb/s) aż po USB4, który umożliwia transfer do 40 Gb/s oraz integrację z protokołem Thunderbolt. Standard ten występuje w wielu wariantach złączy, takich jak USB-A, USB-B, microUSB, miniUSB czy obecnie najpopularniejsze USB-C, które obsługuje transmisję danych, wideo i zasilanie o dużej mocy (USB Power Delivery). W wyświetlaczach USB jest wykorzystywane m.in. do obsługi interfejsów dotykowych, przesyłania obrazu w trybie USB DisplayLink lub zasilania małych ekranów. Dzięki uniwersalności, kompatybilności wstecznej i szerokiemu wsparciu, USB pozostaje jednym z najważniejszych interfejsów w elektronice użytkowej, przemysłowej i embedded.
UxTouch – rodzaj zaawansowanego panelu dotykowego opracowanego z myślą o integracji w nowoczesnych wyświetlaczach przemysłowych, medycznych i komercyjnych. Charakteryzuje się konstrukcją typu „flush” (całkowicie płaska powierzchnia), w której panel dotykowy jest zespolony z szybą frontową w taki sposób, że całość stanowi jednolitą, gładką taflę. Dzięki temu UxTouch nie posiada wystających krawędzi ani zagłębień, co ułatwia czyszczenie i zwiększa odporność na wnikanie pyłu oraz wilgoci. Technologia ta bazuje zazwyczaj na pojemnościowym panelu dotykowym (Projected Capacitive Touch – PCT) i może obsługiwać funkcje multitouch, gesty oraz precyzyjne sterowanie. W zależności od wersji możliwe jest zastosowanie szkła o podwyższonej odporności mechanicznej, powłok antyodblaskowych lub antybakteryjnych. Rozwiązania UxTouch są szczególnie cenione w środowiskach, gdzie ważna jest zarówno funkcjonalność dotykowa, jak i estetyka oraz łatwość utrzymania higieny, np. w medycynie, gastronomii, automatach vendingowych, systemach HMI czy kioskach interaktywnych.
VESA (Video Electronics Standards Association) – międzynarodowa organizacja standaryzacyjna zajmująca się opracowywaniem specyfikacji technicznych dla urządzeń wideo i wyświetlaczy. Jej standardy obejmują m.in. formaty rozdzielczości, interfejsy przesyłu obrazu (np. DisplayPort) oraz systemy montażu ekranów. W kontekście wyświetlaczy i monitorów termin VESA najczęściej odnosi się do standardu mocowania VESA Mounting Interface Standard (MIS), który definiuje rozmieszczenie otworów montażowych na tylnej obudowie ekranu. Dzięki temu możliwe jest uniwersalne mocowanie monitorów, telewizorów i paneli do uchwytów ściennych, ramion, stojaków czy zabudów przemysłowych. Wymiary i rozstaw otworów podawane są w milimetrach (np. VESA 100×100, VESA 200×200), a wybór odpowiedniego standardu zależy od przekątnej i wagi urządzenia. Standaryzacja VESA upraszcza proces instalacji, zwiększa kompatybilność akcesoriów montażowych i jest powszechnie stosowana zarówno w elektronice konsumenckiej, jak i w aplikacjach profesjonalnych.
Vibration Resistance (odporność na wibracje) – parametr określający zdolność wyświetlacza lub innego urządzenia elektronicznego do prawidłowego działania w warunkach narażenia na drgania mechaniczne o określonej częstotliwości i amplitudzie. Wibracje mogą występować m.in. w pojazdach, maszynach przemysłowych, urządzeniach wojskowych czy instalacjach kolejowych, gdzie nieustanne ruchy i wstrząsy mogą powodować poluzowanie połączeń, mikropęknięcia w układach lutowanych, uszkodzenia mechaniczne podzespołów lub pogorszenie jakości obrazu. Odporność na wibracje jest weryfikowana zgodnie z określonymi normami (np. IEC 60068-2-6), które definiują zakres częstotliwości, czas trwania testów i sposób mocowania urządzenia. Wysoki poziom odporności ma kluczowe znaczenie dla niezawodności w aplikacjach mobilnych, transportowych i przemysłowych, gdzie stabilna praca sprzętu musi być zapewniona mimo ciągłego narażenia na drgania.
Vx1 (V-by-One HS) – wysokoszybki interfejs transmisji danych opracowany przez firmę THine Electronics, stosowany głównie do przesyłania sygnałów wideo o wysokiej rozdzielczości między płytą główną a panelem wyświetlacza LCD lub OLED. Vx1 umożliwia przesył dużych ilości danych przy użyciu mniejszej liczby przewodów niż tradycyjne interfejsy, takie jak LVDS, co pozwala uprościć okablowanie i zmniejszyć zakłócenia elektromagnetyczne (EMI). W porównaniu do LVDS oferuje znacznie wyższą przepustowość (do kilku gigabitów na linię) oraz lepszą skalowalność w przypadku rosnących rozdzielczości i częstotliwości odświeżania. Technologia ta jest szeroko stosowana w nowoczesnych telewizorach, monitorach, wyświetlaczach przemysłowych oraz sprzęcie medycznym, gdzie wymagana jest szybka i stabilna transmisja obrazu w jakości Full HD, 4K, a nawet 8K.
Water Rejection (odporność na ciecze) – funkcja stosowana głównie w pojemnościowych panelach dotykowych (Projected Capacitive Touch, PCAP), umożliwiająca ignorowanie fałszywych sygnałów wywołanych przez wodę, wilgoć lub krople cieczy na powierzchni ekranu. W standardowych panelach pojemnościowych obecność cieczy może zaburzać odczyt dotyku, ponieważ woda przewodzi prąd i zmienia rozkład pola elektrostatycznego, prowadząc do tzw. ghost touch – przypadkowych, niepożądanych aktywacji. Technologia water rejection wykorzystuje specjalne algorytmy przetwarzania sygnału oraz kalibrację czułości, aby odróżnić rzeczywisty dotyk (palcem lub rysikiem) od zakłóceń wywołanych przez ciecz. Funkcja ta jest kluczowa w aplikacjach zewnętrznych, przemysłowych, medycznych, morskich i spożywczych, gdzie panele narażone są na działanie wody, deszczu, pary czy rozprysków. Umożliwia niezawodne działanie interfejsu dotykowego w warunkach zwiększonej wilgotności, co ma istotne znaczenie dla bezpieczeństwa i ergonomii obsługi.
Współczynnik kontrastu (contrast ratio) – Stosunek jasności piksela białego do czarnego, określający zakres, w jakim wyświetlacz może odwzorować różnice między najjaśniejszym i najciemniejszym punktem obrazu. Przykładowo, kontrast 1000:1 oznacza, że piksel biały jest tysiąc razy jaśniejszy od czarnego. Wyższy współczynnik kontrastu zapewnia lepsze odwzorowanie czerni, bieli i przejść tonalnych, co wpływa na wyrazistość i czytelność obrazu, szczególnie w trudnych warunkach oświetleniowych. Jest to kluczowy parametr w wyświetlaczach stosowanych w medycynie, systemach przemysłowych i digital signage. Należy jednak pamiętać, że wartości laboratoryjne mogą różnić się od kontrastu postrzeganego w praktyce, w zależności od kąta widzenia, jakości matrycy i zastosowanych powłok optycznych.
Wymiary zewnętrzne (outline dimensions) – parametry określające pełne gabaryty modułu wyświetlacza (np. TFT LCD, OLED, LCM), obejmujące szerokość, wysokość i grubość całej konstrukcji. Nie odnoszą się do powierzchni aktywnej ekranu (czyli obszaru wyświetlania obrazu), lecz do całkowitych wymiarów komponentu – wraz z ramką, elektroniką, podświetleniem, a także ewentualnym szkłem ochronnym czy panelem dotykowym. Zrozumienie i uwzględnienie tych wymiarów jest kluczowe na etapie projektowania obudowy, rozmieszczania komponentów i planowania sposobu montażu (np. w systemie VESA, na prowadnicach lub z użyciem zaczepów). W specyfikacjach technicznych wartości outline dimensions podawane są zazwyczaj w milimetrach i prezentowane w formie rysunku technicznego (outline drawing), będącego podstawowym punktem odniesienia dla projektantów urządzeń elektronicznych, przemysłowych i multimedialnych.
Zakres temperatury pracy (operating temperature) – przedział temperatur, w których urządzenie elektroniczne (np. wyświetlacz) może działać stabilnie i bezpiecznie, zgodnie ze specyfikacją producenta. Parametr ten określa warunki środowiskowe, w jakich ekran zachowuje pełną funkcjonalność – bez pogorszenia jakości obrazu, responsywności dotyku czy ryzyka trwałego uszkodzenia. Typowy zakres dla wyświetlaczy konsumenckich to 0°C do +50°C, natomiast modele przemysłowe i outdoorowe oferują szersze przedziały, np. od –20°C do +70°C. Dobór odpowiedniego zakresu temperatury pracy jest kluczowy w aplikacjach takich jak automatyka, transport, logistyka, wojsko czy energetyka. Zakres ten należy odróżnić od storage temperature – czyli zakresu temperatur przechowywania urządzenia bez zasilania.
ZIF Connector (Zero Insertion Force) – złącze o zerowej sile wkładania – typ złącza używany w elektronice, zaprojektowany do beznarzędziowego podłączania i odłączania taśm FFC (Flexible Flat Cable) lub FPC (Flexible Printed Circuit) bez wywierania siły. Dzięki mechanizmowi zapadkowemu lub dźwigniowemu, złącze umożliwia swobodne wsunięcie przewodu w pozycję otwartą, a następnie jego unieruchomienie i docisk styków po zamknięciu mechanizmu. Takie rozwiązanie chroni delikatne styki przed uszkodzeniem i zużyciem. Złącza ZIF są powszechnie stosowane w modułach wymagających częstego serwisowania lub łatwego montażu, m.in. w wyświetlaczach LCD, panelach dotykowych, klawiaturach membranowych i modułach kamer. Zapewniają trwałe, precyzyjne połączenie elektryczne, są odporne na zużycie mechaniczne i idealne do urządzeń o dużej gęstości połączeń oraz kompaktowej budowie.
