Na czym polega koncepcja smart city?
Koncepcja smart city, czyli inteligentnego miasta, zakłada wykorzystanie nowoczesnych technologii w zarządzaniu miastem i świadczeniu usług mieszkańcom. Co to tak naprawdę jest smart city? To wizja miasta przyszłości, gdzie technologia jest kluczem do poprawy jakości życia, zwiększenia bezpieczeństwa w smart city i efektywności jego funkcjonowania.
Smart city bazuje na rozwiązaniach z obszaru Internetu Rzeczy (IoT), sztucznej inteligencji, big data i technologii informacyjno-komunikacyjnych. Dzięki czujnikom i inteligentnym urządzeniom zbierane są dane, które następnie analizowane pozwalają lepiej zarządzać zasobami i infrastrukturą miejską. W wielu miejscach pojawiają się dedykowane smart city ekrany i wyświetlacze, które wizualizują zbierane dane i umożliwiają interakcję z systemami.
Idea smart city narodziła się w latach 90. XX wieku i początkowo koncentrowała się na wykorzystaniu technologii informacyjno-komunikacyjnych. Wraz z postępem w dziedzinie Internetu Rzeczy, sztucznej inteligencji i analityki danych koncepcja ewoluowała w kierunku integracji różnych systemów i urządzeń w mieście.
Obecnie w ramach smart city duży nacisk kładzie się na rozwiązania wizualizacyjne, czyli ekrany, monitory, tablice cyfrowe, które prezentują dane oraz umożliwiają sterowanie systemem. Nowoczesne technologie wizualizacji stają się kluczowym elementem inteligentnych miast.
Spis treści
Rozwiązania smart city w praktyce
Rozwiązania smart city obejmują różnorodne technologie i narzędzia, które służą poprawie jakości życia mieszkańców. Ale co to dokładnie oznacza? W smart city wdrażane są inteligentne systemy m.in. w obszarze transportu, energetyki, bezpieczeństwa i opieki zdrowotnej. Przykładowe rozwiązania to monitoring miejski, czujniki jakości powietrza, inteligentne sterowanie ruchem ulicznym i oświetleniem czy zdalny odczyt liczników mediów. To także zastosowanie nowoczesnych ekranów, monitorów i tablic w obszarach takich jak transport, bezpieczeństwo, administracja czy infrastruktura.
Kolejne obszary to inteligentne budynki z automatyczną regulacją zużycia energii, elektroniczna administracja i e-usługi dla mieszkańców czy selektywna zbiórka odpadów. Rozwiązania smart city przyczyniają się do zwiększenia efektywności, bezpieczeństwa i wygody życia mieszkańców.
- Inteligentne systemy transportowe – adaptacyjne sterowanie sygnalizacją świetlną, elektroniczne bilety, współdzielona mobilność (np. wypożyczalnie rowerów), informacje o ruchu w czasie rzeczywistym.
- Efektywność energetyczna – inteligentne liczniki i automatyczna optymalizacja zużycia energii, smart grid, oświetlenie LED sterowane czujnikami.
- Bezpieczeństwo – monitoring wizyjny w przestrzeni publicznej, czujniki wykrywające zagrożenia (np. pożar, powódź), inteligentne rozwiązania w służbach ratunkowych.
- Zarządzanie odpadami – czujniki monitorujące poziom napełnienia pojemników, systemy automatycznej segregacji śmieci.
- E-administracja – elektroniczne usługi dla mieszkańców, inteligentne systemy obsługi i przypomnień opłat za media itp.
- Opieka zdrowotna – telemedycyna, IoT w monitoringu pacjentów, przypomnienia o lekach i wizytach.
- Smart home – inteligentne domy i mieszkania integrujące różne urządzenia i ułatwiające zarządzanie.
W smart city wykorzystuje się wyświetlacze w wielu obszarach:
- Transport – ekrany i tablice LED na przystankach, dworcach, lotniskach; w pojazdach komunikacji miejskiej. Pozwalają na informowanie pasażerów o rozkładach jazdy, opóźnieniach, awariach.
- Bezpieczeństwo – monitory CCTV; cyfrowe tablice informacyjne; wyświetlacze w służbach ratunkowych usprawniające reagowanie kryzysowe i koordynację akcji.
- Administracja – urzędy wyposaża się w cyfrowe systemy kolejkowe, infokioski z ekranami dotykowymi, tablice informacyjne ułatwiające obsługę mieszkańców.
- Infrastruktura – wyświetlacze i panele dotykowe w sterowaniu oświetleniem, systemem wodno-kanalizacyjnym, zarządzaniem energią. Pozwalają kontrolować pracę systemów.
- Reklama – cyfrowe billboardy, ekrany LED, w tym interaktywne, wykorzystujące m.in. technologię rozpoznawania gestów i ruchu.
Nowoczesne ekrany i media cyfrowe stają się nieodłącznym elementem przestrzeni miejskiej. Pozwalają usprawniać funkcjonowanie miasta i informować oraz angażować mieszkańców dzięki interaktywnym możliwościom.
Rodzaje wyświetlaczy stosowanych w smart city:
- Monitory LCD – wszechstronne, niskie zużycie energii, szerokie kąty widzenia. Stosowane w centrach monitoringu, pojazdach, urzędach.
- Ekrany LED – wysoka jasność, trwałość, widoczność na zewnątrz. Wykorzystywane w transporcie publicznym, billboardach.
- E-papier (EPD) – niskie zużycie prądu, brak migotania, czytelność w słońcu. Tabliczki informacyjne, rozkłady jazdy.
- Projektory – elastyczność, duże formaty. Cyfrowe mappingi na budynkach, hologramy, projekcje 3D.
- Panele dotykowe – interaktywność. Kioski informacyjne, sterowanie oświetleniem czy multimedia w przestrzeni publicznej.
Smart city – szanse i zagrożenia
Koncepcja smart city niesie ze sobą wiele potencjalnych korzyści, ale też pewne ryzyka. Do szans można zaliczyć lepszą jakość życia mieszkańców, bardziej zrównoważone zarządzanie zasobami, większą przejrzystość działań władz, oszczędności oraz wzrost innowacyjności i konkurencyjności miasta.
Jednak pojawiają się też pewne zagrożenia smart city dotyczące m.in. bezpieczeństwa danych i prywatności obywateli, uzależnienia od technologii i podatności na cyberataki, czy też pogłębiania się nierówności społecznych. Aby zminimalizować zagrożenia, należy odpowiedzialnie projektować i wdrażać rozwiązania mając na uwadze bezpieczeństwo w smart city.
Korzyści ze stosowania koncepcji smart city to:
- Wygoda i lepsza jakość życia mieszkańców dzięki dostępowi do nowoczesnych usług.
- Optymalizacja zużycia zasobów – energia, woda, paliwa. Oszczędności kosztów utrzymania infrastruktury.
- Mniejsze zanieczyszczenie środowiska dzięki zrównoważonym rozwiązaniom.
- Większe bezpieczeństwo publiczne poprzez monitoring i szybką reakcję służb.
- Rozwój nowoczesnej gospodarki opartej na technologiach i innowacjach.
- Przejrzystość zarządzania miastem i większy dostęp do danych dla mieszkańców.
Natomiast potencjalne zagrożenia i wyzwania to:
- Cyberbezpieczeństwo – ryzyko włamań do systemów monitoringu i sterowania infrastrukturą.
- Prywatność – gromadzenie danych o mieszkańcach i ich działaniach może budzić obawy.
- Awaryjność – uzależnienie od technologii niesie ryzyko paraliżu w przypadku ich zawodności.
- Wysokie koszty wdrożenia i utrzymania inteligentnych rozwiązań.
- Nierówności – ryzyko pogłębienia podziałów przez ograniczony dostęp do nowych technologii.
- Akceptacja społeczna – obawy co do zmian i ochrony miejsc pracy.
Zagrożenia smart city należy minimalizować już na etapie projektowania danego rozwiązania.
Przykłady smart city w Polsce i na świecie
Przykładem polskiego smart city jest Gdańsk, który wdrożył m.in. Trójmiejski Inteligentny System Transportu Aglomeracyjnego (Tristar), inteligentny system zarządzania oświetleniem, projekt miejskiej wypożyczalni rowerów Mevo czy platformę do głosowania i konsultacji z mieszkańcami. Zaawansowane są Barcelona, Singapur i Seul, gdzie zintegrowane rozwiązania obejmują całe spektrum miejskiej infrastruktury.
Globalnie, do 2025 roku wartość rynku smart city ma przekroczyć 2 biliony dolarów. Rozwój inteligentnych miast jest więc trendem, który będzie postępował. Jednak kluczowe jest, aby wdrażanie nowych technologii służyło poprawie jakości życia mieszkańców przy zachowaniu bezpieczeństwa i poszanowaniu prywatności.
W Polsce, oprócz wspomnianego Gdańska, przykłady miast wdrażających rozwiązania smart city to m.in.:
- Warszawa – system ITS obsługujący transport publiczny i ruch drogowy, car sharing, hotspoty WiFi, aplikacja mobilna.
- Wrocław – inteligentny system oświetleniowy, platforma zgłaszania problemów, wypożyczalnia rowerów miejskich.
- Kraków – mobilny system monitoringu powietrza, inteligentne przystanki Solaris Equinox, Elektroniczna Karta Miejska.
- Rzeszów – projekt “Smart City Rzeszów” – inteligentne rozwiązania w transporcie, energetyce i administracji.
Globalnymi przykładami zaawansowanych smart city są miasta takie jak Singapur, Barcelona, Seul, Sztokholm czy Amsterdam. Wdrażają one zintegrowane inteligentne rozwiązania w obszarach takich jak transport, energetyka, telekomunikacja, e-usługi, ochrona środowiska. Wyznaczają trendy i kierunki rozwoju koncepcji miast przyszłości.
Podsumowując, smart city to idea miasta wykorzystującego technologie informacyjno-komunikacyjne do zwiększenia jakości życia mieszkańców i zrównoważonego rozwoju. Ma ona zarówno szanse, jak i zagrożenia, które trzeba odpowiedzialnie adresować. Przykłady z Polski i świata pokazują, że jest to trend rozwojowy o dużym potencjale.